Ingrid Jonker (1933–1965)

Ingrid Jonker: Versamelde gedigte (Human & Rousseau)

“Ou weerklanke uit die Bybel waarmee ek as kind grootgeword het, het begin aansluit by die styl van my eie verse. Die enigste pryse wat ek ooit (op skool) gekry het, was vir Afrikaans en Bybelkennis.” (Rooi Rose, 15 April 1998) Hoe het sy geskryf? “Ek kry die gevoel van die ritme van ’n gedig en die vorm – soos hy moet lyk – en dan soms visuele indrukke, nie juis gedagte, denkbeelde nie. Dit is die eerste. Daarna kom die gedig taamlik vlot.” (Die Burger, 25 Julie 1978) “Wat ek probeer doen, is om die misterie te behou en nie te serieus te word nie, nog volks te bly en soveel mense moontlik te bereik.” (Die Burger, 25 Julie 1978) “Die kunstenaar moet probeer om ’n groter publiek te bereik, moet in aanraking met die gemeenskap bly en haar werk moet nie ‘te intellektueel’ wees nie.” (De Kat, Maart 2000) In ’n brief aan Laurens van der Post: “I know there are other things in life apart from love, but one has to have a basis to go out from. Without it, my whole wretched past lifts its dreadful head, and looks at me with that sad and wasted look which paralyses me with terror.” (De Kat, Maart 2000) Oor die rol van die kunstenaar in die samelewing in ’n onderhoud met die SAUK in November 1964: “Om ’n sekere orde te skep en om ’n spieëlbeeld te stel vir die volk – in die tyd waarin die kunstenaar lewe [...].” (De Kat, Maart 2000) “Poets speak the words, the ideas, the thoughts and dreams of everyone. The difference is that they use these words and ideas in a way that, when successful, is heightened, sharper, clearer, more piercing than in ordinary speech.” (Drum, Mei 1963) “I would like to compare a poem with a child, and a child with a rose, and who would dare to have a ‘war against the roses’?” (Drum, Mei 1963) In ’n brief aan Uys Krige: “Ek is nie verbitterd nie, ek het wel iets bereik met my lewe, Simone, Rook en oker, ek weet dat dit nie genoeg is nie, maar dit is ten minste iets.” Oor haar kinderdae: “I found a way of making my own happiness and I suppose that was the beginning of my poetry.” (Sunday Times, 29 Mei 1994) “I think it has been an advantage to my development as a writer and as a human being that I have never been conscious of racial feelings. From childhood onwards I have seen people simply as people.” (Drum, Mei 1963)

Gebore en getoë

Ingrid Jonker is op 19 September 1933 op Douglas in die Noord-Kaap gebore, die jongste dogter van haar ouers, Abraham Jonker en Beatrice Cilliers. Haar ouer suster is Anna. Beatrice het ’n paar maande voor Ingrid se geboorte haar man verlaat, omdat hy haar blykbaar daarvan beskuldig het dat Ingrid nie sy kind is nie. Hulle het toe by Ingrid se ouma op Douglas gaan woon.

Na ’n paar jaar het die gesin na hulle oupa en ouma Cilliers in Durbanville getrek. Anna Jonker het vertel dat Ingrid haar ouma Annie se lieflingskind was (Tydskrif vir Letterkunde, Februarie 1979). Annie (Retief) was getroud met Swart Fanie Cilliers, wat die huis in Durbanville uit sy bed regeer het. Hy was jare lank verlam en die laaste paar jaar van sy lewe aan sy bed gekluister. Sy het vertel dat Ingrid altyd agter hulle oupa se rug ingekruip het en na die stories geluister het totdat Ouma haar kom uithaal het wanneer Oupa en sy vriende se stories te rof begin raak het.

Anna onthou dat Ingrid op Durbanville gedoop is toe sy al so drie, vier jaar oud was. En blykbaar was die familie baie ontsteld oor die kind al so oud was toe sy gedoop is, as oor die vreemde naam wat sy moes dra. Beatrice het die naam in ’n boek gelees en besluit dít is haar dogter se naam. 

Na hulle oupa Cilliers se dood, toe Ingrid vyf, ses jaar oud was, kon die familie nie langer op Durbanville in die huis met die groot peperboom bly nie, want daar was nie geld nie. Hulle vier – Ouma, Beatrice, Anna en Ingrid – is toe na Somersetstrand. Daar het hulle dikwels van blyplek verander – van huis tot huis, van woonstel tot kamers tot losieshuis. Die kinders het nie besef hoe arm hulle was nie. Ouma se twee seuns, AC Cilliers van Stellenbosch en oom Jacob, ’n prokureur van Boksburg, het elke maand geld gestuur en Abraham Jonker het ook ’n paar pond gestuur. Saam met Ouma se pensioen kon die familie aan die lewe bly. Wanneer Beatrice nie siek was nie, het sy soms vir ’n paar maande gewerk.

Anna kon ook ander detail van haar en Ingrid se kinderdae onthou. Blykbaar het Anna, wanneer sy kwaad was en gefrons het, baie na haar pa gelyk: “[...] en my frons het die gewone aanmerking dat ek ‘net soos Jonker lyk as ek so kyk’ uitgelok. Mamma en Ouma het dit nooit van Ingrid gesê nie, behalwe een keer. Ons het toe in ’n woonstel aan die Gordonbaaise van die Strand gewoon. Ouma en Mamma het na ons sit en kyk. Ingrid het opgekyk en ek het Mamma hoor sê: ‘Hoe kan hy sê sy is nie sy kind nie [...] sy het dieselfde gebroke kyk in haar oë.’ Ingrid was toe so ses, sewe.”

Later is die familie Gordonsbaai toe waar die klimaat, volgens Beatrice, beter was en Ingrid vinniger sou herstel van die pampoentjies wat sy op daardie tydstip onder lede gehad het.

Anna het vir Ingrid onthou as ’n vlasblonde kind, skraal en ingetoë, met verwonderde groot bruin oë wat alles rondom haar ingeneem het. Ingrid het al van haar vyfde, sesde jaar af vir skool- en kinderblaaie gedig.

In Herinnering se wei het Ingrid geskryf dat sy as agtjarige dogtertjie vir haar ouma gesê het dat sy nou haar gedigte moet begin verkoop aan tydskrifte soos Die Jongspan. Op ’n vraag van haar ouma hoekom sy dit sou wou doen, het sy geantwoord: “Dan wil ek ’n boeksak koop”, want die kinders het haar geterg oor sy haar boeke in ’n ou handsak van haar ouma gedra het. Sy skryf ook dat sy haar verse altyd saam skool toe geneem het en dat sy daar, tussen die “meedoënlose somme” deur, verder aan die verse geskryf en geskaaf het. Ouma het altyd van die verse voorgelees wanneer sy Sondae vir die kleurlinge kerk gehou het.

Hoewel Ingrid hartstogtelik lief vir die see was en sy soos ’n vis kon swem, het sy as kind twee keer amper verdrink – een keer terwyl hulle piekniek gehou het langs die Bergrivier op ’n plaas van familie van Vissershok, en ook op Firwoods, waar sy in die suigstroom van die dam beland het waar dit by die pomp ingesuig het. Ingrid het wel ’n vrees vir perde en koeie gehad. Anna vertel dat sy nie eers daarvan gehou het om in die koeistalle te kom nie. “[M]aar na die kinkhoes het sy ’n swak bors oorgehou en sy moes dikwels in die koeistalle gaan sit, soggens vroeg, om die ammoniaklug in te asem. Daar was baie koeie, enorm in die skemer. Hulle loei nie, het [Ingrid] gesê, hulle dreun.” (Tydskrif vir Letterkunde, Februarie 1979)

Beatrice het leukemie gehad en toe sy permanent in die hospitaal – eers in Somerset-Wes, later in Groote Schuur en Conradie – opgeneem is, is die twee meisies saam met hulle ouma na ’n losieshuis. In 1944, het Anna onthou, het oom AC vir hulle kom vertel dat hulle ma oorlede is. Sy onthou dat hulle vier – Ingrid, sy self, Ouma en oom AC – haar begrawe het. Die twee kinders het by hulle ouma gebly totdat AH Jonker hulle teen die einde van 1944 kom haal het. Haar ouma, vir wie sy baie lief was, is skaars ’n jaar na Ingrid oorlede.

Abraham Jonker is in hierdie tyd met sy derde vrou, Lulu Brewis, getroud. Anna en Ingrid trek by hul pa se huis in Plumstead in, waar hulle ’n mooi kamer met ’n balkon kry, volgens ’n artikel van Elretha Louw in Die Huisgenoot van 16 Junie 1994. In De Kat van Julie 1990 vertel Helena Louw dat die twee susters privaat in Oranjezicht in Kaapstad moes loseer, omdat hulle pa weer getroud is en hy ’n nuwe gesin gehad het. Sommige bronne noem ook dat hulle aanvanklik in ’n kinderhuis moes bly.

Ingrid het gediggies begin skryf toe sy maar vyf jaar oud was, en haar eerste versies is gepubliseer toe sy ses was. Haar versies het op skool gereeld in skoolblaaie en in Die Jongspan verskyn. Helena Louw skryf in De Kat dat sy reeds in haar armoedige kinderjare onder die liefdevolle sorg van haar ouma betower is deur die “struktuur, ritme en geheim van die poësie” van Halleluja-liedere.

Dot van der Merwe skryf in Die Byvoegsel van 22 Junie 1956 dat Ingrid se belangstelling in die digkuns nooit verflou het nie en dat sy op hoërskool DJ Opperman se bundel Heilige beeste baie bewonder het.

Op sestienjarige ouderdom lê Ingrid haar eerste digbundel, Na die somer­, vir publikasie voor, maar dit word afgekeur. Dit was dan ook DJ Opperman wat hierdie eerste bundel reël vir reël gekritiseer het en vir haar raad gegee het. Toe die bundel deur die uitgewers afgekeur is, was sy kommentaar: “Die digteres is besig om haar lier te stem.” (Byvoegsel by Die Burger, 22 Junie 1956)

Ingrid matrikuleer in 1951 aan die Wynberg Girls’ High School in die Kaapse Skiereiland met ’n onderskeiding in Afrikaans.

Verdere studie en werk

Van verdere studie was daar geen sprake nadat hul stiefma hul pa omgepraat het om nie die twee meisies verder te laat studeer nie. Ingrid het ná skool vir ’n jaar lank ’n kursus in tik en snelskrif geneem en het aanvanklik as sekretaresse by ’n uitgewersmaatskappy gewerk. Sy het ook uit haar pa se huis getrek en in ’n woonstel in Kaapstad se middestad gaan woon.

Daarna het sy agtereenvolgens in ’n drukkery, by ’n uitgewer en in ’n boekwinkel gewerk en het ook vertaal- en proefleeswerk gedoen, en Helena Louw skryf dat sy dr Louis Hiemstra se assistent was en dat sy saamgewerk het aan die Tweetalige Woordeboek. Ten tyde van haar dood het sy tegniese advertensies vir Nasionale Tydskrifte gedoen.

In 1956 is Ingrid en Pieter Venter, ’n verkoopsbestuurder by ’n Kaapstadse motorsaak wat safari’s reël, getroud. Pieter het ook gedig en was heelwat ouer as Ingrid.

Haar eerste digbundel, Ontvlugting, is in 1956 by Afrikaanse Persboekhandel gepubliseer. Die bundel is aan haar pa opgedra en nadat sy ’n eksemplaar van die bundel aan haar pa oorhandig het, was sy reaksie: “My kind, ek hoop nie dit is net ’n buiteblad nie, ek hoop daar is iets tussenin ook. Ek sal vanaand kyk hoe jy my in die skande gesteek het.” (Byvoegsel by Die Burger, 22 Junie 1956)

Op ’n vraag van watter gedig in die bundel sy die meeste hou, het sy aan Dot van der Merwe gesê: “Ontvlugting”. Van der Merwe het voorts geskryf: “Dit is die eerste gedig in die bundel. Daarin vertel sy van ’n ongebalanseerde meisie wat vlug en na haar kinderjare teruggaan, waar sy al die dinge opnuut deurmaak wat van haar ’n ongebalanseerde mens gemaak het.” Ingrid vertel dat al die gedigte geïnspireer is deur persoonlike ondervindings. In “Ontvlugting” skryf sy: “My lyk lê uitgespoel in wier en gras/ op al die plekke waar ons eenmaal was.”

In Standpunte van Mei–Desember 1957 word geskryf: “[H]ierdie verse verg van die leser geen besondere inspanning nie, is selfs eerder ‘fasiel’ te noem, maar hét ook ’n kortaf nugterheid wat prikkel.”

In Rekenskap van Ernst van Heerden, wat in 1963 by Tafelberg Uitgewers verskyn het, skryf Van Heerden dat dit verblydend is dat Ingrid Jonker in haar eerste bundel reeds verse aanbied wat iets besonders op ’n besonderse wyse sê en die leser ontroer. “Dit is adolessente verse, maar adolessent alleen in die fundamentele tematiese stof, en dikwels volwasse reeds in die knap en selfversekerde vormvermoë en in die rake begrip van die wese onder die skyn van dinge, van erns by die lewenspel. Die verse is (byna) almal streng persoonlik van aard: hoofsaaklik liefdeservarings en jeugherinneringe met hier en daar ’n meer ‘objektiewe’ siening van een of ander gestalte wat aan die slot tog weer die individualistiese toepassing kry. [...] Ingrid Jonker het in hierdie beskeie bundeltjie reeds blyke gegee van meer as gewone talent. Die ‘orkestrasie’ is soms geswolle, selfs troebel, maar êrens in die dreunklank hoor ’n mens ’n fyn skettering wat haar eie instrument kan wees. Mag dit in ’n latere konsert as volwaardige solis op die podium tree!”

En in ’n bylae tot Die Vaderland van 28 Julie 1956 was die resensent RPV. En nadat hy/sy deur die bundel gelees het, was hy/sy van mening dat die titelgedig die sterkste gedig in die bundel is, maar dat daardie gedig soos die meeste van die ander verse in die bundel so sterk onder die invloed van DJ Opperman se werk staan, dat ’n mens dit nie “as ’n eie klank kan herken nie”.

Die resensent het voortgegaan: “Die struktuur, benadering, beelding en taalaanwending herinner sonder enige twyfel aan dié van Opperman. Maar nou wil ek ook in dieselfde asem sê dat Ingrid Jonker toon dat sy geen ontalentvolle digteres is nie en wel omrede van die feit dat sommige van die koeplette in Ontvlugting Opperman self waardig sal wees.”

Dan haal die resensent die gedig “Ontnugtering” aan:

Laat hulle spot!
Die dag roer uit sy papie
Die kuiken uit sy dop
Die slaap roer uit my wese
Ek wou die wêreld fop:
Ek wou my aan hul voorstel
As ’n klein rooiwang pop.
Met hierdie oggend is ek uit
My kierang en my rok:

 Nou het hul my ontsyfer
en staan ek voor hul op
As die verwronge digter
Laat hulle spot!

“Mag ek sê dat ’n debuut-digteres wat ons met so ’n skitterende reël kan verras, soos ‘Die dag roer uit sy papie’ en so ’n eg oorspronklike siening soos ‘Met hierdie oggend is ek uit / my kierang en my rok’, reeds beslis die bewys gelewer het dat sy talent besit en met mooi verwagtings dopgehou moet word.”

In Desember 1957 word Ingrid en Pieter se eersteling, Simone, gebore. Intussen raak Ingrid bevriend met Kaapse kunstenaars en skrywers, soos Jan Rabie en sy vrou Marjorie Wallace, die skilder Eric Laubscher en sy vrou, en Breyten Breytenbach, asook Uys Krige. Na Simone se geboorte bring hulle ure op Clifton se strand deur, waar Uys Krige en Jack Cope ’n huis deel. Uys Krige was vir Ingrid iets van ’n vaderfiguur. JC Kannemeyer vertel dat sy tikwerk vir Uys gedoen het, terwyl hy vir haar Frans voorgelees, in die poësie van Éluard ingelei en haar eie verse streng krities bekyk het. “Uys was nie baie beïndruk met Ontvlugting nie, maar het onmiddellik haar talent raakgesien en haar aangemoedig om haar nuwe verse aan hom voor te lê. Besware teen haar nuwe werk het hy trompop aan haar genoem. Wanneer sy ’n vers aan hom wys, het hy dit krities bekyk en haar dikwels aangeraai ‘om te wag, te waak, en al wakende aan daardie gedig te werk’.”

Pieter is Johannesburg toe verplaas en die gesin moes noodwendig na die noorde verhuis. Aanvanklik is Ingrid gelukkig in Johannesburg, veral nadat sy vir Bartho Smit en sy vrou Kita ontmoet het. In 1960 trek Ingrid en Simone egter alleen terug Kaap toe, aangesien sy toe baie ongelukkig in Johannesburg was. Pieter het haar op ’n keer só beskryf: “Sy kon nooit huiswerk doen nie. Die hande was te onhandig. Hulle was perfek gevorm, maar hulle kon net nie raak vat nie, behalwe ’n potlood en die toetse van ’n tikmasjien waarmee sy haar verse die lig laat sien het.” (Huisgenoot, 16 Junie 1994)

In Julie 1961 word Ingrid vir die eerste keer in ’n psigiatriese inrigting opgeneem. Hier skryf sy die vers “Korreltjie sand”.

Die egskeidingsaak was ’n uitgerekte geding, met Pieter en Ingrid wat albei vir Simone wou grootmaak, maar is vroeg in 1962 afgehandel. Pieter is in 1981 oorlede. Gedurende hierdie tyd het Ingrid en Jack Cope mekaar al meer begin sien en was dit half onvermydelik dat daar ’n liefdesverhouding tussen hulle twee sou ontstaan – selfs tussen Ingrid se ander liefdes deur.

In April 1963 het Ingrid vir André P Brink die eerste keer aan huis van Jan Rabie in Groenpunt ontmoet. André vertel in ’n Vurk in die pad dat hulle groep skrywers bymekaar gekom het om protes te beplan teen die nuwe sensuurwet. En terwyl Ingrid aan die kant van die skrywers was wat gekant was teen die voorgestelde verskerping van sensuur, is Abraham Jonker voorsitter van die komitee van die parlement wat die nuwe wetgewing moet opstel.

Elretha Louw vertel in haar artikel in Huisgenoot: “Die politieke verskille tussen die bekende pa en sy ewe bekende dogter word op die spits gedryf wanneer Ingrid in ’n onbewaakte oomblik haar pa as ’n gek bestempel, voordat sy besef sy praat met ’n verslaggewer. Wanneer sy daarna vir hom vra om haar by die bekende Koffiehuis in Kaapstad te ontmoet, ontvang sy ’n brief van hom.” In die brief het hy haar meegedeel dat hy haar nie in die openbaar wou sien ná wat sy in die pers aan hom gedoen het nie. As sy hom wou sien, kon sy hom by die huis kom besoek. Louw vervolg: “Om haar pa by haar ouerhuis te besoek, is egter makliker gesê as gedaan. Haar stiefma, wat gehoop het hy word hoof van die Sensuurraad, verkwalik Ingrid daarvoor wanneer hy nie die pos kry nie en belet haar die huis.”

Van die eerste oomblik af is Ingrid en André tot mekaar aangetrokke, maar hy was nog met sy eerste vrou, Estelle, getroud en het op Grahamstad gewoon. Die twee het egter dol verlief geraak op mekaar en André het feitlik al om die ander naweek tussen Grahamstad en Kaapstad gependel.

In 1963 word Rook en oker, Ingrid se tweede bundel, by Afrikaanse Pers-Boekhandel gepubliseer. Dit verskil van Ontvlugting in die opsig dat sy haar meer tot die vrye vers gewend het. Die bundel word in 1964 met die APB-prys bekroon – op daardie tydstip die grootste prys (R2 000) van sy soort in Suid-Afrika. Die beoordelaars was Rob Antonissen, DJ Opperman en Ernst van Heerden. Antonissen het tydens die prysoorhandiging gesê dat Ingrid in hierdie bundel gedigte gelewer het wat naby aan die beste kom wat ’n vrou nog in Afrikaans gelewer het. Dit bevat gedigte met ’n gestalte van hul eie en sonder ’n ewebeeld in Afrikaans. Ingrid nooi haar pa om haar na die oorhandiging te vergesel, maar hy neem dit nie aan nie.

Ingrid was in die wolke oor hierdie prys en het in haar toespraak gesê dat sy die prysgeld (saam met ’n toelaag van die Anglo American Corporation) gaan gebruik om in Nederland te gaan studeer en daarna deur Europa te reis: “Die toekenning van die prys is vir my ’n bewys dat die Afrikaner sy skrywers en digters eer. Dit is vir my ’n eer om een van hulle te wees.”

MM Levin berig in die Sunday Times van 25 Julie 1965 dat Ingrid openlik met Afrikaanse Pers-Boekhandel gebots het toe haar bundel gepubliseer moes word. Blykbaar wou die uitgewers die gedig “Die kind” uit die bundel verwyder, maar Ingrid het vasgestaan en selfs op ’n stadium gedreig om haar boek by die uitgewers te onttrek. Sy het egter hierdie gewen. “Die kind” is in nege tale vertaal en is ook oor die BBC uitgesaai.

In ’n onderhoud met die tydskrif Drum van Mei 1963 praat Ingrid oor haar digkuns en meer spesifiek oor “Die kind” en die omstandighede wat daartoe gelei het dat sy die gedig geskryf het. Vir Ingrid was die gebeure gedurende Maart 1960 baie ontstellend. Bloed het in die land gevloei en toe kom nog die nuus van die moeder en kind wat by Nyanga geskiet is. “The child was killed. The mother, an African, was on her way to take the child to a doctor. The car she was in was fired on by soldiers at a military cordon. I saw the mother as every mother in the world. I saw her as myself. I SAW SIMONE AS THE BABY. I could not sleep. I thought of what the child might have been had he been allowed to live. I thought what could be reached, what could be gained by death? The child wanted no part in the circumstances in which our country is grasped. He only wanted to play in the sun at Nyanga. I am not sure how I came to write the poem. It grew out of my poetic technique which I have slowly developed like any workman who improves his skill by hard work. It grew out of my own experiences and sense of bereavement. It rests on a foundation of all philosophy, a certain belief in ‘life eternal’, a belief that nothing is ever wholly lost. I am surprised when people call it political, I am warmed when others read it and thank me for it.”

WEG Louw skryf in Die Burger (15 November 1963) die volgende oor Rook en oker: “Al lesend het ek onder die indruk begin kom van ’n eienaardige, nog nie ten volle gevormde, maar tog heeltemal eie klank en beelding. Hier is – as ’n mens dit so kan uitdruk – eerder ’n atmosfeer van die poësie aanwesig as werklik afsonderlike en volgroeide gedigte. Telkens en telkens word ’n mens verras deur dié of daardie onverwagte, byna elfagtige wending, ’n manier van ’n ding sien en sê wat ’n sekere naïwiteit paar met sy byna volkome teendeel, nl. ’n rypheid van gees wat, hoe dan ook, vooruitgang op die eerste bundeltjie beteken.” Hy sonder dan ook “Die kind” uit as ’n vers wat op ’n “eienaardige wyse in die geheue bly hang”. Hy meen verder: “Dis miskien nog ’n rapsie te vroeg om dit te voorspel, maar as Ingrid Jonker nie heeltemal die spoor byster raak nie, sou sy, bes moontlik, nog meer in die trant kan skryf.”

In Sestiger van November 1963 verskyn die volgende bespreking: “Rook en oker [is] ’n merkwaardige vernuwing, waarmee dié digteres terstond in die voorste geledere beland. [...] ’n [S]ubtiele en sekere beheer van die vrye vers wat wissel van die delikate, suiwer-erotiese liefdestekeninkies van die siklus ‘Intieme gesprek’ tot die kragtige tempo van ‘Die kind’; ’n feillose vind van verbande tussen beelde en simbole; ’n besonder funksionele aanwending van herhaling. [...] ‘Vernuwing’ in hierdie bundel is nie net belofte of moontlikheid nie, maar bevestiging en vervulling. As dít die poësie van Sestig is, dan is dit: góéd.”

Ernst van Heerden skryf in Kriterium van Januarie 1964 dat hierdie versameling tematies en tegnies ’n groter verskeidenheid - en ’n groter rypheid – bied as die eerste bundel. “Daar is nog baie haperinge en voos plekke, maar die belangrikste vir my is dat ons hier ’n wesentlike eie stem in die konstellasie van ons digteresse het – ’n aksent wat volkome anders is as dié van Elisabeth Eybers, Olga Kirsch of Ina Rousseau.”

Na aanleiding van die gedig “Bitterbessie dagbreek” het FEJ Malherbe sy bespreking in Huisgenoot (3 Julie 1964) só afgesluit: “Wat ’n ryp talent reeds wat soveel in so weinig woorde kan uitdruk, elke strofe volledig in situasie of gebeure [...]. Hier is volmaakte vormgewing van emosie.”

Ingrid en André het ooreengekom dat hy haar na Europa sal volg en eers na Parys sou gaan en daarna na Spanje. In Maart 1964 het Ingrid met die Windsor Castle uit Kaapstad na Brittanje vertrek. Sy het aanvanklik beplan om ’n jaar in Europa te bly en aan die Sorbonne-Universiteit in Parys te studeer. Jack Cope het haar op die kaai in Kaapstad afgesien en op die boot het Ingrid vir sir Laurens van der Post ontmoet. Hy het haar mentor geword en het belowe om na haar om te sien in Londen en aan die Engelse literêre wêreld bekend te stel.

In ’n artikel in Die Burger (11 Junie 1994) skryf Martiens van Bart oor die vriendskap tussen Van der Post en Ingrid Jonker. Van der Post het in gesprekke met die Franse joernalis Jean-Marc Pottiez (in A walk with a white Bushman) Ingrid beskryf as “een van die begaafste en wonderlikste meisies wat ek ooit in Suid-Afrika ontmoet het” en dat hulle groot vriende was. Hy het haar aan die joernalis William Plomer voorgestel en hulle twee het groot vriende geword. Plomer was haar ook van hulp om van haar beste gedigte in Engels te vertaal en te publiseer.

Volgens Van der Post het Ingrid nie juis baie geskryf nie, “en meeste daarvan was groots, en dit is net jammer dat die taal, die idioom, so van Afrika is, en so vol van beeld (images) van Afrika in sy barensnood van wedergeboorte, dat dit nie eintlik vertaalbaar is nie.”

Na ses weke in Londen is Ingrid na Amsterdam, waar André by haar aangesluit het. Hy het in sy memoires vertel dat daar uit die staanspoor spanning tussen hulle was, omdat Ingrid onder andere reëlings getref het wat hy met sy “skraal begroting” nie kon bekostig nie. Ook het sy radio-onderhoude vir hom gereël terwyl hulle beplan het om die besoek geheim te hou. In Parys was daar wonderlike oomblikke, maar ook “uitbarstings van verwyte en woede”. In Spanje het dinge van kwaad na erger gegaan. Ingrid kon of wou nie verstaan wanneer André afsprake met uitgewers moes nakom nie – hy was op ’n amptelike reis wat deur Human & Rousseau geborg is. Saam het hulle besluit dat dit beter sou wees as Ingrid na Parys terugkeer. En na sy weg is, kon André sy toer deur Spanje voortsit wat later tot die reisboek Olé sou lei.

In Parys het Ingrid se gemoedstoestand sodanig versleg dat Breyten Breytenbach moes reël dat sy in Sainte-Anne, ’n inrigting daar, opgeneem word. Daarna is sy terug Kaapstad toe, waar Cope geweier het om iets met haar te doen te hê.

Johann de Lange skryf in Beeld (28 Mei 1994) dat Ingrid na haar terugkeer aan ’n vriendin gesê het dat sy uitgeskryf is ná Rook en oker. “Maar,” skryf De Lange, “die gedigte wat sy geskryf het in die periode tussen haar terugkeer en haar dood ’n jaar later, is ongetwyfeld van haar beste ooit, gedigte wat getuig van ’n buitengewone aanvoeling en tegniese vaardigheid, ’n metaforiese rypheid met min gelyke in Afrikaans.”

In Desember 1964 is André en Ingrid weer saam, maar kort daarna weer uitmekaar en dit was hoe hulle verhouding verloop het totdat André in April 1965 vir Ingrid vertel het dat hy gaan skei, maar nie om met haar te trou nie. Hy het iemand anders ontmoet. Elretha Louw skryf (Huisgenoot, 16 Junie 1994): “Dit is 29 April 1965. In haar dagboek teken Ingrid aan: ‘Hier begin die einde, André ...’”

In die laaste weke van haar lewe was Ingrid totaal afgetakel. Sy het sedert haar egskeiding enkele aborsies gehad (oor hoeveel is daar nie eenstemmigheid nie) en dit het aan haar gevat. In die laaste maande van haar lewe moes haar vriende haar ook van selfmoord red. Jack Cope het haar een maal gered, Jan Rabie en sy vrou, Marjorie, verbygangers, en ook haar huishulp. En toe André se verlowing aan Salomi Louw algemene kennis geword het, was dit vir haar ’n swaar slag. Sy het nog altyd bly hoop dat hy na haar toe sou terugkom. ’n Jong Vlaamse skilder, Herman van Nazareth, was een van haar laaste minnaars.
 
Op Saterdag 17 Julie 1965 het Anna, haar suster, vir Ingrid die laaste keer gesien. “Sy het kom vra of Simone by my kan kom bly. Agterna het ek besef dit was asof sy die kind vir my wou gee. Ons het mekaar altyd beloof as een van ons doodgaan, die ander na haar kinders sal kyk,” het Anna Jonker aan Elretha Louw vertel. “Simone was altyd haar anker. Ek het gesê hulle moet liewer albei by my kom bly, maar Ingrid het ’n vriendin, Bonnie Davidtsz, gehad wat by haar gekuier het.”

Die Sondagnag is Ingrid met ’n jas oor haar nagklere by die woonstel uit. Bonnie het haar gevolg en teruggebring, waarop Ingrid geantwoord het: “Al bly jy tot môre-oggend wakker, ek gaan selfmoord pleeg.” Simone was ontsteld en Bonnie het besluit om haar na Uys Krige toe te neem.

Ingrid is na die polisiestasie in Seepunt en het daar aan die sersant vertel dat sy wil selfmoord pleeg. Nadat hulle ’n ruk met haar rondgery het, het hulle haar weer by die woonstel gaan aflaai. Terug by die woonstel het Bonnie gevind dat daar niemand is nie.

Gedurende die nag het ’n joernalis van die Sunday Express, Terry Herbst, Ingrid langs die see raakgeloop. Sy het aan hom vertel dat niemand haar meer kan help nie en dat sy dit nie meer kan verduur nie. Herbst het ’n week na Ingrid se selfmoord geskryf dat Ingrid doodmoeg gelyk het: “Her face was drawn and there was an almost blank look in her eyes. At times, during the brief period we spoke, she seemed unaware of my presence.

“I suggested that it was too late for a woman to be out on her own and offered to walk her home. ‘I can’t go back there. They’re waiting. I’ve fixed everything.’ Realising that she was extremely upset, I asked if there was anything I could do to assist her. She began to cry: ‘Nobody can help my anymore. Everybody has let me down. I can’t take it anymore, and I am going to finish everything.’” Daarna het sy hom bedank en in die rigting van die stad begin loop.

Om kwart oor sewe op Maandagoggend 19 Julie 1965 het ’n mnr WA Williams op pad na sy werk iets in die sand sien lê. By nadere ondersoek het hy gesien dat dit ’n liggaam is en dit by die polisie aangemeld. Ingrid se dagboekinskrywings vir die laaste paar dae van haar lewe was: “Stilte.”

Ingrid Jonker is Donderdag 22 Julie in Maitland se begraafplaas begrawe. Jack Cope het na konsultasie met Anna die begrafnisreëlings begin tref en daar is besluit dat Uys Krige by die graf ’n huldeblyk aan Ingrid sou voorlees, en Jan Rabie twee van haar gedigte. Toe Abraham Jonker, wat op hierdie stadium LV vir Fort Beaufort was, egter hiervan te hore gekom het, het hy sterk teen hierdie reëlings kapsie gemaak en het die skrywers besluit om die reëlings aan hom oor te laat. Hy het hulle daarvan beskuldig dat hulle haar begrafnis vir politieke doeleindes wil gebruik. Toe haar vriende die oggend by die kerk opdaag, is hulle deur ’n klein versameling polisiemanne, Veiligheidspolisiemanne en verkeerspolisie meegedeel dat die voorlesing van enige gedigte verbode was. Enige poging tot voorlesing sou as ’n protesvergadering beskou word en dit kon onmiddellike arrestasie beteken.

Marjorie Wallace vertel aan Elmari Rautenbach (De Kat, Julie 1994) dat Ingrid se verhouding met haar pa die enkele faktor was wat haar stukkie vir stukkie afgebreek het, en Wallace glo dat dit ook haar liefdesverhoudings laat misluk het. “Die oggend toe die polisie haar lyk uit die see gehaal uit, het Uys my gebel om haar te kom identifiseer. Ek was die enigste met ’n kar daardie tyd. Ek was by toe die polisie haar pa in een van sy kiesafdelings opgespoor het om die nuus mee te deel. Sy reaksie, wat deur ’n geskokte polisieman woordeliks aan my herhaal is, was: ‘Wat my betref, kan hulle haar terugstoot in die see ...’”

Simone is ná haar ma se dood na ’n familielid, Cleo Jacobs, in Philippolis in die Suid-Vrystaat geneem sodat sy onnodige mediablootstelling kon ontvlug.

Die Sondag na Ingrid se begrafnis het meer as honderd van haar vriende en bewonderaars by haar graf byeengekom, waar hulle gedigte voorgelees het. By hierdie geleentheid het Jan Rabie ook die daarstelling van die Ingrid Jonker-prys bekendgemaak wat elke jaar om die beurt aan ’n Engelse en ’n Afrikaanse digter toegeken sou word.

Die digbundel Kantelson word in 1966 postuum deur Afrikaanse Pers-Boekhandel gepubliseer. Dit bevat 33 nagelate gedigte saam met ’n kort lewenskets van Ingrid.

Rialette Wiehahn skryf in Tydskrif vir Geesteswetenskappe van September 1964 dat, soos in haar vorige twee bundels, die dominante tema steeds die liefde is. “Besetenheid met ’n verbygegane liefde heers in Kantelson. Daarbenewens word slegs ’n klein aantal ander temas verken: die Suid-Afrikaanse aktualiteit, eie bestaanstoestand en eie dood. [...] Kantelson verteenwoordig in die digteres se poësie ’n groot ‘kanteling’ – ’n ‘kanteling’ wat ook uit die nuwe bundel self spreek. Daar is ’n ommekeer in Kantelson van dié digteres se so kenmerkende toevlug in die illusiespel na volstrekte desillusie. Die wrange ontnugtering in hierdie bundel raak die liefde, maar ook meer: die lewe waarin begrippe soos ‘geregtigheid’ en ‘broederskap’ sinloos sou wees. [...] Op gebreke in die bundel sou ’n mens kon wys [...] maar ek wou hier die aksent op die positiewe aspekte van die bundel plaas, want Kantelson is, as geheel, ’n waardige slot vir die klein oeuvre waarmee Ingrid Jonker haar onmiskenbare digterskap bewys het.”

JME meen in Dagbreek en Sondagnuus van 20 Maart 1966 dat Kantelson waarskynlik nie is wat Ingrid Jonker dit sou wou gehad het nie. “Maar dit bly ’n waardige en bepaald boeiende stuk nalatenskap. Met die drie bundels verse wat hierdie digteres ons gegee het, het sy ’n blywende plek in ons poësie verower.” Hy meen dat Kantelson die “indruk van onvoltooidheid skep”, veral omdat niemand weet of sy nog aan die verse wou skaaf of van hulle dalk heeltemal wou oorskryf nie.

Vir FIJ van Rensburg (Volksblad, 15 Augustus 1966) is die “wins van die bundel ’n drietal van die mooiste liefdesverse in Afrikaans (die drie openingsgedigte), ’n paar verse van gelade liefdesontnugtering, byna verby menslike leed, en verse van die uiterste desillusie.

“Miskien vat die openingsgedig (‘Gesig van die liefde’) alles van die bundel soos in ’n kern saam.

Jou gesig is die gesig van al die ander.
voor jou en na jou en jou oë kalm soos ’n blou
daeraad wat keer op keer aanbreek
herder van die wolke
bewaker van die wit wisselende skoonheid
die landskap van jou verklaarde mond wat ek ontdek het
behou die geheim van ’n glimlag
soos klein wit dorpies anderkant die berge
en jou polse die maat van hul verrukking
daar is geen sprake van begin
daar is geen sprake van besitting
daar is geen sprake van die dood
gesig wat ek liefhet
die gesig van liefde”

Volgens André P Brink (Standpunte, Augustus 1966) en Wessel Pretorius (Standpunte, Februarie 1967) het die redaksie van Standpunte van die verse in die bundel verander.

Ingrid was voor haar dood nie net ’n bydraer tot die letterkundige tydskrif Contrast nie, maar het ook met die redaksionele werk gehelp. Sy het manuskripte gesorteer en almal met haar skerp kritiese en haar goed-ontwikkelde analitiese vermoë beïndruk. Sy was ook een van die proeflesers – een van die bestes wat daar was. Jan Rabie moes dit erken toe sy eenmaal ’n boek wat hy tweemaal deurgelees het, nagesien het en nog ’n paar foute gekry het. (Dagbreek, 14 Augustus 1970)

In Julie 1967 is ’n Ingrid Jonker-aand op Swellendam gereël om fondse in te samel vir die Ingrid Jonker-prys wat ná haar dood ingestel is. Die aand sou bestaan het uit die voordra van Ingrid se gedigte en die opvoering van haar eenbedryf. Uys Krige sou ook as spreker optree.

’n Paar dae voor die byeenkoms het die organiseerder, Elsa van der Merwe, met een van die plaaslike dominees, CS Hattingh, vergader en ná hierdie bespreking het Van der Merwe die pers meegedeel dat die aand afgelas is. Jorda Louw het in Dagbreek en Sondagnuus van 30 Julie 1967 geskryf dat ds Hattingh, volgens ’n anonieme bron, dit hoofsaaklik teen die Digters van Sestig gehad het.

Nadat Uys Krige oor die verwikkelinge ingelig is, was sy kommentaar as volg: “Ek kan nie verstaan wat ds Hattingh tot hierdie stap beweeg het nie. Ek is nou moeg vir hierdie lawwe (Digters van Sestig) benaming van ’n sekere groep digters.

“En waar is die Christelike liefde in hierdie saak? Sulke hardhandige hiet en gebietery, sulke verregaande eiegeregtigheid is baie bedroewend en baie onrusbarend, om die minste daarvan te sê.”

In 1970, vyf jaar na Ingrid se dood, word Jy’t my gekierang, Dolie by die Stadskouburg in Johannesburg opgevoer. Die program is in drie dele verdeel. In die eerste deel is daar iets oor die digter vertel en is daar aan van haar gedigte gestalte gegee. In die tweede deel is haar kortverhaal “Die bok” voorgestel, en in die derde deel is haar eenbedryf, ’n Seun na my hart, opgevoer, met die spelleiding wat deur Bartho Smit waargeneem is. “Die bok” word as een van die beste kortverhale beskou wat in Windroos verskyn het.

Tien jaar na haar dood, in 1975, publiseer Perskor Uitgewers die Versamelde werke van Ingrid Jonker. Hierin verskyn baie van haar werk wat nog nie voorheen gepubliseer is nie en waarvan ’n groot deel outobiografies is. In 1979 is van haar verse op die program Klankpaljas oor die Afrikaanse sender van die SAUK voorgelees.

Met die herdenking van haar vyftigste verjaardag in 1983 het die Afrikaanse Skrywersgilde ’n huldigingsprogram gereël en is die Ingrid Jonker-prys terselfdertyd aan Johann de Lange toegeken. Bekendes soos Elsa Joubert (“Sy was ’n ware digteres wat die magiese in die poësie kon vasvang, so argeloos”), Uys Krige (“Sy’t van die mooiste verse geskryf soos ’n kind haar aan die lewe verwonder”), Abraham de Vries (“Ingrid sal nooit vyftig kan wees nie, sy is tydloos”), Jack Cope (“Feitlik in elke opsig het haar gedigte ’n direktheid”), Jan Deloof (“Ek behoort tot diegene wat deur haar poësie bekoor is”) en Marjorie Wallace (“Die individualiteit van Ingrid sou nooit deur die establishments geannekseer kon word nie, soos dit met ons gebeur het”) het weer eens hulde aan haar gebring. (Vaderland, 19 September 1983)

Óók in 1983 het die choreograaf Esther Nasser ’n dansdrama van tien minute saamgestel met musiek wat spesiaal vir die geleentheid deur Danie Fourie gekomponeer is. Die stuk was getitel Jonker’s fragments. Daarmee wou Nasser die dichotomie tussen vlees en gees beskryf – ’n passievolle besorgdheid oor en met die lewe en die verlammende melancholie wat die digter se temperament ondersteun het. ’n Hoorbeeld wat deur Jannie Botes opgestel is, is ook op die radio uitgesaai. (Pretoria News, 15 Junie 1983)

In 1988 verskyn Selected poems van Ingrid wat deur Jack Cope en William Plomer vertaal is. Die tweede uitgawe word in 2001 gepubliseer.

In 1993 word 32 gedigte van Ingrid deur Jerzy Koch van Pole in Pools vertaal en onder die titel Heimwee na Kaapstad (Tesknota za Kapsztadem) gepubliseer.

En toe, in 1994, verskyn Ingrid weer op die voorblaaie van die koerante en in tydskrifte en word televisieprogramme gemaak. In sy openingsrede van die nuwe parlement van die nuwe Suid-Afrika lees president Nelson Mandela “Die kind” voor:

Elmari Rautenbach skryf in De Kat dat president Mandela Ingrid verhef het tot simbool van sy visie van ’n eenheid van nasies, van “Suid-Afrikaansheid”. Hy het gesê: “She was both a poet and a South African. She was both an Afrikaner and an African ...”

Dit veroorsaak ’n stormloop na die boekwinkels om van Ingrid se werk aan te koop – maar ongelukkig was haar werk op daardie stadium net in Engels beskikbaar. Dit het veroorsaak dat Versamelde werke in 1994 weer uitgegee is, met ’n sagtebanduitgawe in 2006 wat deur Anna Jonker saamgestel is. Daar was weer ’n heruitgawe in 2016.

In September 1994 is daar ’n program, Om myself weg te bêre in my woord, deur Marga van Rooy in die Sterrewag-teater in Bloemfontein aangebied wat die skatkis wat Ingrid Jonker van Afrikaans nagelaat het, ontsluit. Die eerste helfte was ’n keur uit haar prosa en poësie en in die tweede helfte is ’n Seun na my hart opgevoer. (Sowetan, 7 Julie 1998 en Die Burger, 22 April 1998)

In 1997 het die stuk Opdrag: Ingrid Jonker, wat deur Ryk Hattingh geskryf is, met ’n uitverkoopte speelvak by die KKNK gedebuteer. Dit was ’n eenvrou-vertoning met Jana Cilliers as aktrise. Mark Graham het die regie behartig. Dit is in 2000 deur die ENB Teaterpaneel as Beste Nuwe Suid-Afrikaanse Toneelstuk en Jana is as Beste Aktrise aangewys.

In 1996 het Jana Cilliers, vars van haar verstommende triomf as Maria Callas in Terence McNally se onvergeetlike drama Master Class, begin soek na ’n nuwe uitlaatklep vir haar talente. Die studie van die kreatiewe proses in verhouding tot die werklike kunstenaarslewe het Cilliers gefassineer in haar skepping van die rol van Callas en sy wou die idee verder in verhouding tot haarself as kunstenaar ondersoek. ’n Vroeë belangstelling in Jonker se fragiliteit as mens sowel as ma het gestalte gekry in ’n program Ingrid Jonker: ’n Kind vol Geheime, deur Cilliers saamgestel en aangebied by die eerste Oudtshoorn Kunstefees.

In 1997 het sy Mark Graham, haar regisseur in Master Class, en Ryk Hattingh, skrywer van dramas soos Sing jy van Bomme en Mynhoop, genader. Die resultaat was Opdrag: Ingrid Jonker.

Die stuk is ’n interne monoloog waarin die aktrise (Cilliers) die kreatiewe prosesse van beide skryf en toneelspel ondersoek. Dis geensins ’n sentimentele huldeblyk aan Jonker nie. Die bekroonde verhoogstuk ondersoek sowel die kunstenaar en die mens met genadelose eerlikheid en insig. Dit raak verskeie aspekte van Jonker se onstuimige lewe aan, insluitende haar rampspoedige soeke na liefde, haar emosionele ineenstortings en haar komplekse verhouding met haar enigste kind, Simone. (OuLitNet)

Tydens die KKNK in 1998 is ’n musikale produksie deur Marimba en Laurinda Hofmeyr op die planke gebring onder die titel Ingrid Jonker – die kind is nie dood nie. Johann Rademan was die regisseur en in die stuk word opnames van onderhoude met Jonker gespeel, asook voorlesings van haar gedigte. Hierdie getoonsette gedigte is deur Marimba en Hofmeyr uitgevoer. Dieselfde stuk is in April 1998 op RSG uitgesaai en in Julie 1998 in die Staatsteater in Pretoria opgevoer.

12 gedigte van Ingrid Jonker is in 1999 getoonset vir die produksie Kantelson wat in Augustus op die RAU-kampus aangebied is. Die toonsetting van die gedigte is gedoen deur André Strijdom en gesing deur Elza van den Heever, met begeleiding deur Engelie le Roux. (Beeld, 19 Augustus 1999)

In 2000 het daar ’n klein herrie ontstaan toe die Nederlander Gerrit Komrij ’n versameling dokumente van en oor Ingrid Jonker by Anthony Bairos, seun van Anna Jonker-Bairos, gekoop het. Jack Cope het as trusteelid van die Ingrid Jonker-Trust 12 jaar ná haar dood die dokumente vir veilige bewaring aan die Nasionale Engelse Letterkundige Museum (NELM) in Grahamstad geskenk. Cope het egter in 1989 toestemming gegee dat die dokumente aan Anna Jonker terugbesorg word. Die Trust is gestig om na Simone Venter, Ingrid Jonker se dogter, om te sien. Sy het elke maand ’n bedrag van R1 000 ontvang. (Boekewêreld, Junie 2001)

Henk van Woerden, skrywer van ’n biografiese nawoord in Ik herhaal je, gedigte van Ingrid wat Komrij vertaal het, het vir Anthony Bairos in 1999 gevra om die dokumente te besigtig, waarop Bairos glo geantwoord het: “Jy besef ek wil geld hê. Per slot van rekening, dis die enigste ding wat ek van my ma gekry het. Dis my erfporsie, jy weet.”

Volgens Daniel Hugo en Phil du Plessis, wat as “tussengangers” in die transaksie opgetree het, is daar aan Bairos gesê dat omdat hy sy ma se enigste erfgenaam was, asook eksekuteur van haar boedel, hy die regmatige eienaar van die dokumente is.

Komrij het dus geen rede gehad om nie die bewerings van Bairos te glo nie, het hy aan Boekewêreld gesê: “Ook omdat hy my vertel het dat die buitensporige aankoopbedrag (aanvanklik R100 000) gegrond is op die feit dat hy ’n persentasie met sy suster, Cathy de Villiers, moet deel. Geen Suid-Afrikaanse instelling was bereid om die erfgenaam, wat nou eenmaal ’n soort handelaar is van wie weinig literêre liefde verwag moet word, finansieel tegemoet te kom nie. Dit is ’n skande dat niemand bereid was om ’n bedrag bymekaar te maak wat neerkom op die koste van ’n noodwiel vir ’n ministeriële Mercedes nie.”

Intussen word die dokumente in die Literêre Museum in Den Haag, Nederland bewaar. In 2022 is ’n gedeelte van die versameling, wat hoofsaaklik bestaan uit briewe van Ingrid aan Cope en André P Brink en ander skrywers, boeke, manuskripte, koerantberigte en foto’s van Ingrid, op ’n uitstalling in die museum te sien.

Komrij wat in 2012 oorlede is, se wense in sy testament dat die versameling ná sy dood moet terugkeer na Suid-Afrika, is nie eerbiedig nie. (Op Maroela Media is daar ’n uitvoerige berig oor hierdie hele sensitiewe probleem.)

Nog ’n stuk oor Ingrid se lewe, Altyd Jonker, word in 2006 op die planke gebring. Die teks is deur Saartjie Botha geskryf en die regie deur Jaco Bouwer behartig. In die produksie speel musiek, dans, spel en stel saam om die geskakeerde lewe van Ingrid Jonker uit te beeld. Dit ontvang in 2006 die Fleur du Cap-teaterpryse vir beste nuwe inheemse stuk en vir beste regisseur. (Volksblad, 14 Julie 2006)

In 2007 word Black butterflies: selected poems deur Human & Rousseau uitgegee met André P Brink en Antjie Krog as die vertalers. In 2011 is Black butterflies as ’n biografiese rolprent oor Ingrid Jonker vrygestel. Die regisseur was Paula van der Oest.

Ook die Nederlanders vind aanklank by Ingrid se gedigte en Gerrit Komrij vertaal van haar gedigte in die bundel Ik herhaal je wat in 2000 deur Podium in Amsterdam uitgegee is. In VN (17 Junie 2000) skryf Xandra Schutte oor Ik herhaal je: “Ingrid Jonker was tweeëndertig toen ze sterf. Na haar dood groeide ze in Zuid-Afrika uit tot een van de belangrijkste dichters van haar generatie. Ook omdat ze zich tegen de apartheid keerde en een beroemd geëngageerd gedicht schreef naar aanleiding van een grootscheepsche demonstratie in 1960 van zwarten tegen de pasjeswetten van Hendrik Verwoerd. Dat gedicht ‘Het kind’, over een kind dat is doodgeschoten maar toch niet dood is, droeg Nelson Mandela voor in 1994 bij de opening van het parlement. Door Ik herhaal je en door de heldere vertaling van Gerrit Komrij van haar gedichten maakte, is het werk van een bijzondere dichteres nu ook in Nederland toegankelijk.”

Niki Romijn, ’n Nederlandse sanger en komponis, besoek Suid-Afrika in 2008 met haar toonsettings van Ingrid se gedigte, Roos van jou mond. In 2001 lees sy in ’n Nederlandse TV-tydskrif van ’n dokumentêr oor Ingrid se lewe. Sy het dadelik van Ingrid se gedigte aangeskaf, asook die vertaling van Gerrit Komrij, Ik herhaal je. Sy vertel aan Deborah Steinmair dat die eerste vier reëls van “Korreltjie sand” haar aan die hart gegryp het. “Ek is besiel deur die manier waarop Jonker ’n hele wêreld uit ’n paar woorde bou. Sy maak geen toegewings nie. Haar woorde is op die oog af eenvoudig, amper kinderlik. Sy is soos ’n ongeslypte diamant.”

President Thabo Mbeki ken in 2004 die Orde van die Ikhamanga, Suid-Afrika se hoogste toekenning vir prestasie in die skeppende en uitvoerende kunste, postuum aan Ingrid toe. Dit is uit erkenning vir haar letterkundige bydrae in Afrikaans. Sy word ook erken vir haar bydrae tot versoening waartoe haar werk aanleiding gegee het. Simone het die toekenning namens haar ma in ontvangs neem.

Rolprente oor Ingrid se lewe word ook gemaak, soos Korreltjie niks is my dood, een verdicht leven deur die Nederlanders Saskia van Schaik en Henk van Woerden in 2001. Helena Nogueira maak in 2007 die film Ingrid Jonker: her lives and time. Die Britse media het Nogueira se prent beskryf as ’n “monumentale rolprent wat soos ’n riller ontknoop”. Hierdie rolprent is eers in 2007 in Suid-Afrika vrygestel (Rapport, 3 Oktober 2004) en is tydens die jaarlikse SAFTAs (Suid-Afrikaanse rolprent- en TV-pryse) as die beste dokumentêre fliek aangewys.

Petrovna Metelerkamp is die samesteller van Ingrid Jonker: beeld van ’n digterslewe wat in 2003 by Hemel & See Uitgewers verskyn. Dit bevat inligting wat tot op daardie tydstip nog nooit vantevore gepubliseer was nie, soos byvoorbeeld dat Ingrid as jong mens beeldhoulesse geneem het, geskilder het en aan die Kaapse Eisteddfod deelgeneem het. Sy het in protesoptogte voor geloop en was ook ’n fotografiese model. Metelerkamp het besluit om ’n boek saam te stel deur bloot feite (en herinneringe) te versamel en nie sensor te speel deur sekere materiaal uit te laat nie. “Die beleid was dus: Alles wat gevind word, kom in die boek,” vertel Petrovna. (Insig, Mei 2003)

In 2005, met die veertigjarige herdenking van Ingrid se dood, het ’n skare aanhangers na middernag by Drieankerbaai bymekaargekom. Tydens die byeenkoms het die vryskut skrywer Deborah Steinmair die see ingestap met haar klere aan en met blomme in haar hand, want dit was ’n jare lange droom van haar om Ingrid se voetspore die see in te volg. Verskeie skrywers het hul eiesoortige weergawe van “Die kind” voorgelees, terwyl Chris Chameleon sy toongesette weergawes gesing het. Chameleon is later in 2005 na Europa om sy verwerkings van Ingrid se gedigte op sy album Ek herhaal jou daar te gaan bekend stel.

In 2005 het die leeskring en die plaaslike ATKV-tak op Philippolis Ingrid se dood 40 jaar tevore gedenk. Van haar gedigte is voorgelees en van haar getoonsette gedigte is uitgevoer.

In 2011 het Chris Chameleon ’n volgende CD, As jy weer skryf, met verdere toonsettings van Jonker se gedigte daarop, vrygestel. Hy het ook in Nederland gaan toer waar ’n Roemeense sanger, Joanna Kaze, sy konsert bygewoon het. Dit het haar só geïnspireer dat sy Afrikaans begin leer het en “Die kind” getoonset het. Chameleon het die lied opgeneem op As jy weer skryf.

In 2016 is ’n dubbelalbum van Ingrid se musiek uitgereik met die titel Die kind is nog jonger. Hierdie projek is geïnisieer deur Ingrid Jonker se dogter, Simone, en haar man Ernesto Garcia Marques. Vele stemme en meer as 30 interpretasies deur 36 kunstenaars kan op die album gehoor word. Die album is saamgestel ter herdenking van Ingrid Jonker se dood 50 jaar tevore.

Luna Paige het in 2017 ’n CD uitgereik onder die titel Korreltjie kantel. Vir Paige is Jonker se gedigte deurtrek met ritme en vra dit musiek. Die projek het in 2015 begin toe RSG Paige gevra het om ’n produksie te “orkestreer” waarin vyf musiekgroepe/liedjieskrywers/sangers toonsettings van Jonker se gedigte moes doen vir RSG se kunstefees.

Paige vertel aan Sarie (23 Maart 2017) dat sy baie opgewonde was oor hierdie opwindende opdrag: “Die hele idee was om kunstenaars te kies wat interessant is, wat nie noodwendig eerste in jou kop gaan kom as jy aan toonsettings, Ingrid of selfs Afrikaans dink nie.

“Elkeen het ’n toonsetting in hul eie musiekstyl gedoen en ons het saam met mekaar gesing en gespeel. Die produksie het groot reaksie op die fees uitgelok en ek het besluit dit moet planke toe.” Dit is toe in 2016 by die Woordfees en KKNK as verhoogstuk aangebied.

Selfs in Nederland kan die mense nie genoeg van Ingrid Jonker kry nie. In Oktober 2009 is ’n uitstalling oor Ingrid Jonker, Hauntology of smoke and ochre, in Amsterdam in die SMART Project Space, ’n gewese patologiese laboratorium, geopen. Fred de Vries skryf in Rapport (7 Februarie 2010): “Samevattend is dit ’n konseptuele bespiegeling oor Jonker deur die Nederlandse kunstenaar wat in 2007, terwyl hy in Kaapstad gebly het, gefassineerd geraak het met Die Sestigers.

“Die uitstalling is oor uiteenlopende ruimtes versprei en kyk veral na die proses waardeur die media en die publiek dié tragiese digter, wat in 1965 haar eie lewe geneem het, toegeëien het en tot legendariese status verhef het.”

Tydens die US Woordfees van 2016 is Deborah Steinmair se toneelstuk Plant vir my ’n boom, André op die planke gebring. Dit vertel die storie van André P Brink en Ingrid Jonker se verhouding. In die teks maak Steinmair gebruik van die liefdesbriewe tussen die twee skrywers van die Afrikaanse taal. Sy gebruik ook Jonker se gedigte om die ingewikkelde aard van die verhouding te ondersoek. Tinarie van Wyk Loots het die rol van Jonker vertolk, terwyl Erik Holm as Brink te sien was.

In 2018 publiseer Hemel & See Boeke Petrovna Metelerkamp se uitgebreide biografie van Ingrid Jonker – Ingrid Jonker: ’n biografie. Tydens die Vrystaat Kunstefees van 2018 het Charles Smith (Stronk, 10 Julie 2018) met Petrovna gesels oor hierdie “uitputtende” biografie: “Dit is wat die Hollanders dit noem,” sê sy. “Dit beteken die volledige biografie. Ek dink ek het die bronne uitgeput. Ek het vir twee jaar voltyds daaraan geskryf.”

Oor hoekom Ingrid Jonker so ’n onsterflike fenomeen in ons letterkunde geword het, het Metelerkamp aan Charles Smith dit as volg probeer beskryf: “Ek dink sy bly leef omdat sy so baie mense se gevoelens verwoord. Sy probeer nie deftig wees nie. Sy probeer nie slim klink nie. Sy probeer glad nie intellektueel wees nie, al was sy wat my betref hoogs intellektueel. Sy skryf oor die diepste menswees en skryf goeters op ’n toeganklike manier.

“Ek dink nie dit is oor haar tragiese lewe wat sy so ’n kultusfiguur geword het nie. Die tragiese lewe is een deel. Maar dat sy onsterflik is, is danksy haar werk. En dit is waarvoor sy geleef het. Sy was dwarsdeur haar lewe baie bewus van die feit dat sy gebore is om gedigte te skryf in Afrikaans.

“Die geskiedenis het gewys sy is onsterflik. Daar is nie ’n digter wat ek van weet, in enige taal wat ek kon vind, wat om die aardbol so vertaal en so gesing word nie. En in soveel toonsettings, dis honderde. Jy moet ’n baie goeie digter wees. ’n Digter moet met jou hart praat, en jou verstand. Ek dink sy het daai balans gehad.”

Metelerkamp was oorstelp met die ontvangs van haar Jonker-biografie. Sy het net positiewe terugvoer gehad en die verkope was wonderlik.

Petrovna het haar teorie oor Ingrid se dood met Murray la Vita (Volksblad, 19 Maart 2018) gedeel: “Hoe Ingrid verdrink het, weet ek nie, want jy kán nie inloop en verdrink nie; jy kom die heeltyd op. Die teorie wat vir my die meeste sin maak, is dat sy op die rotse gegly het en dis ook hoekom haar gesig so vergruis was aan die kant. Sy moes bewusteloos gewees het. En daar was geen storm nie; dit was ’n doodstil see.”

In 2019 is die Ingrid Jonker L’Art Poétique-digkompetisie deur Zalman Davis, skrywer en digter van Sasolburg, van stapel gestuur. Hierdie kompetisie is “gevestig in die diep literêre spore van Ingrid Jonker”.

Davis het aan Mariné Lourens (Maroela Media, 25 Junie 2019) vertel dat hy as digter baie bewus is hoe moeilik dit vir opkomende skrywers is om aanvanklik gepubliseer te word. Dus is hy na Ingrid se dogter, Simone Garcia Marques, met sy idee om ’n platform vir jong en opkomende skrywers en digters daar te stel. En só het hierdie kompetisie begin.

Davis het verder gesê: “Die woord L’Art Poétique se oorsprong is Frans en die direkte vertaling is ‘die kuns van poësie’. Die titel van dié digkompetisie is na een van Ingrid Jonker se gedigte, met dieselfde titel, genoem. Ek is ’n groot Ingrid Jonker-aanhanger en het vir Simone gevra of sy die hoofbeoordelaar sal wees vir hierdie kompetisie. Sy het ingestem omdat sy ook graag iets ter herdenking aan haar ma en haar onskatbare bydrae aan die Afrikaanse letterkunde wou doen. En so het die kompetisie ons baba geword.”

Ook in 2019 is ’n versamelbundel, Waterfall of moss and sun, deur Minimal Press uitgegee. Dit bevat ’n keur uit gedigte van Ingrid Jonker met nuwe vertalings deur haar dogter, Simone, asook ’n vertaling van Ingrid se eenbedryf, ’n Seun na my hart.

Simone het die gedigte aan haar kinders opgedra, het Simone aan AJ Opperman (Volksblad, 25 Julie 2019) vertel: “My ma se gedigte [...] haar beelde is baie helder. Ek het gedigte gekies waarby jongmense sal aanklank vind. Dis meer liefdesgedigte. Ek het baie gunstelinge. Hulle verander heeltyd, maar op die oomblik is dit ‘Mos-waterval’. [...]

“Ek het ervaar hoe my ma skryf. Dit was ’n baie natuurlike proses. Sy het in ’n zone gegaan en ek het dan geweet sy is besig om te skryf. Die zone was nie ’n normale gemoedstoestand nie. Ja, en sy het die hele nag deur getik. Sy het die volgende oggend uitgekom en sy was baie bly en het haar gedig vir almal gelees. Ek was baie bewus van haar skryfproses. Ek was vreeslik beskermend teenoor haar.”

Simone het ook aan Opperman gesê dat die gedig “Toemaar die donker man” vir haar ’n besondere betekenis het: “My ma het een aand die gedig vir my geskryf terwyl ek in die bed gelê het. Toe kom sy die kamer in en sy het soos ’n engel gelyk. Sy het gesê dat sy ’n gedig vir my geskryf het. Dit was vreeslik mooi en toe raak ek aan die slaap. Ek sal dit altyd koester. Dit het vir my ’n spesiale betekenis.”

Simone Jonker is op 30 Januarie 2023 in Hermanus oorlede as gevolg van ’n infeksie wat sy opgedoen het as gevolg van ’n “aggressiewe” soort kanker. (LitNet, 3 Februarie 2023)

Protea Boekhuis publiseer in 2023 Ingrid Jonker: Die papie roer en ek word digter met ’n inleiding deur Louise Viljoen. Dit bevat gedigte uit al drie Ingrid Jonker se digbundels, Ontvlugting, Rook en oker en Kantelson.

Carla van der Spuy van Maroela Media wou by Viljoen weet of sy dink die belangstelling in die besonderhede oor Ingrid se tragiese lewe oorheers die belangstelling in haar digkuns: “Die feit dat sy so ’n tragiese lewe gehad het en so jonk gesterf het, is ’n gegewe maar daar is tog iets van haar verse in mense se bewussyn. Talle boeke het ’n lewensduur, maar gedigte word onthou.

“Ingrid se verse het hierdie lieflike liriese element, maar ook ’n donker toon wat mense aanspreek. As sy maar net toevallig ’n meisie was wat selfmoord gepleeg het, sou mense nie van haar geweet het nie.”

In haar inleiding tot Die papie roer en ek word digter maak Louise Viljoen melding van Ingrid se “stormagtige kinderlikheid en haar nimfagtige sensualiteit. Die aanname was dat mans haar lewe verwoes het, maar sy het oor ’n seksualiteit beskik wat mans aangetrek het.

“Ek dink Jack Cope was die groot liefde van haar lewe. Die mans was betower deur haar, maar sy was emosioneel so kompleks dat sy hulle uitgeput het. ’n Mens lees in Jack Cope se dagboeke; Ingrid thee I love, and thee I hate. André P Brink wat die boek Orgie op hul verhouding gebaseer het, het besef dat dit uitmergelend sou wees om saam met haar te leef.

“Baie mense fokus sterk op haar kinderlikheid en seksualiteit, maar hou in gedagte sy was daarnaas ook ’n veelkantige, kreatiewe mens en vakman. Die suggestie was dat sy die gedigte in ’n impuls geskryf het, maar sy het behoorlik aan haar werk geskaaf.

“Sy was ook ’n politiese skrywer en deel van die kring van die Sestigers en het politieke vergaderings bygewoon. Dit blyk duidelik as ’n mens kyk na die briefwisseling met Cope en André P Brink.”

Huldeblyke:

• TJ Haarhoff (ná die “tweede” begrafnis): “Jy kyk na die mense wat om die graf staan. Hul politieke geloof is dikwels lynreg teenoor mekaar. Hul maatskaplike stand verskil. Maar op hierdie oomblik is hul verenig in hul verering van die kunstenaar, in hul waardering van wat uitstyg bokant die tydelike twiste. Laat ons die vreugde van Ingrid deel in haar skeppingswerk [...] Haar stem sal nog gehoor word.” (De Kat, Julie 1994)
• Haar skoolhoof: “Jy is ongedissiplineerd en ongehoorsaam, maar my wêreld, jy het talent!” (Rooi Rose, 15 April 1998)
• Jack Cope oor digters: “Of all the children of man they are the strangest, the most beloved, disturbing and beyond reach. To all times the holy ones. They are not buried with their bodies, but remain to shake and confuse us, to awaken the living, their language universal; and among these Ingrid Jonker ...”
• Johan van Wyk: “Sy is die digter van die miskendes. Haar poësie is onopgesmuk. Onder haar gedigte is van die mooiste evokasies van die liefde, van die kinderdae en van die misterie van die dood.” (Uit: Gesig van die liefde: Ingrid Jonker. Bloemfontein: J van Wyk, 2000)
• Chris Chameleon: “Ingrid kon met klank toor. Sy kon ’n op-die-oog-af vrolike gedig skryf, maar die klanke daarin só rangskik dat dit jou ná die lees daarvan hondkak laat voel. So kon sy ook vreugde skep uit die oënskynlik morbiede.” (Volksblad, 28 Junie 2006)
• Nelson Mandela: “Die sekerheid wat met ouderdom kom, sê vir my dat ons onder diegene ’n Afrikaner-vrou sal kry wat ’n besondere gebeurtenis verhef het en ’n Suid-Afrikaner, ’n Afrikaan en ’n burger van die wêreld geword het. Haar naam was Ingrid Jonker. Sy was ’n digter én ’n Suid-Afrikaner. Sy was ’n Afrikaner én ’n Afrikaan. Sy was ’n kunstenaar én ’n mens. Te midde van wanhoop was sy vol hoop. Gekonfronteer met dood, het sy die skoonheid van die lewe staande gehou. In die donker dae toe alles hopeloos in ons land gelyk het, toe baie mense geweier het om haar helder stem te hoor, het sy haar eie lewe geneem. Ná die slagting op ’n betoging teen passe in Sharpeville het sy ‘Die kind’ geskryf:

Die kind is nie dood nie
die kind lig sy vuiste teen sy moeder
Wat Afrika skreeu; skreeu die geur
Van vryheid en heide
In die lokasies van die omsingelde hart

Die kind lig sy vuiste teen sy vader
in die optog van die generasies
wat Afrika skreeu skreeu die geur
van geregtigheid en bloed
in die strate van sy gewapende trots

Die kind is nie dood nie
nòg by Langa nòg by Nyanga
nòg by Orlando nòg by Sharpeville
nòg by die polisiestasie in Philippi
waar hy lê met ’n koeël deur sy kop

Die kind is die skaduwee van die soldate
op wag met gewere sarasene en knuppels
die kind is teenwoordig by alle vergaderings en wetgewings
die kind loer deur die vensters van huise en in die harte van moeders
die kind wat net wou speel in die son by Nyanga is orals
die kind wat ’n man geword het trek deur die ganse Afrika
die kind wat ’n reus geword het reis deur die hele wêreld
Sonder ’n pas” (Beeld, 25 Mei 1994)

• Breyten Breytenbach: “Wat ’n ongelooflike verkwisting van ’n wonderlike lewe, van iemand wat weerloos oopgestaan het vir die lewe. En daardeur waarskynlik gesterf het.” (Boekewêreld, November 2001)
• André P Brink: “[I]n die twee jaar wat ons bymekaar was, met baie onderbrekinge, was dit hemel en hel. As dit hel was, was dit werklik afgryslik met geleenthede waar sy uit die woonstel gehardloop en gedreig het om selfmoord te pleeg. [...] Dan kon sy weer so rustig, sereen en teer wees dat dit eintlik ongelooflik kompleks was met verskillende mense ingepak in een liggaam.”
• Jack Cope: “And for this surely where poetry is read and known, where life rises out of the ashes of its own defeat, the generations of the young and the beautiful will bring her a crown of wild olive.” (De Kat, Julie 1994)
• Elize Botha: “Sy was ’n gevierde, bekroonde digter en in jonger kringe selfs ’n kultusfiguur. Haar tragiese selfmoord was ook nie die gevolg van die politieke stelsel van daardie tyd nie. Sy was weliswaar daarvoor bekend dat sy nie geglo het aan die strenge inperking van ideologieë nie. Maar haar dood is voorafgegaan deur ’n gevoel van wanhopige vereensaming en verwerping in ’n suiwer menslike opsig.” (De Kat, Julie 1994)
• Jan Rabie: “Ingrid was so ’n vrolike mens toe ons haar leer ken het. Haar gal het in haar gedigte uitgekom, want dit was waar sy eerlik met die werklikheid omgegaan het. Maar sy het die impulsiwiteit en die suiwerheidsideaal van ’n kind gehad. Dis eers later dat die verbittering gekom het.” (De Kat, Julie 1994)
• Uys Krige: “In haar beste gedigte het Ingrid Jonker haar eie individualiteit en persoonlikheid, haar eie stem. Dit is al wat ’n mens van ’n digter kan vra: dat hy sy eie persoonlike stem het, in so ’n mate dat jy die digter uitken as jy dalk ’n gedig van hom begin lees op ’n bladsy waar sy naam nie vermeld word nie. In haar beste gedigte eien jy altyd onvermydelik hierdie stem van Ingrid, hierdie suiwer liriese stem met sy spontaneïteit, sy vloeiende gang, sy welluidende toon, fyn innerlike musiek. Hoe sing dié stem op sy suiwerste in ons gedagtes, ruis hy soos ’n ver geheime musiek na in ons bewussyn.” (Uit: In memoriam Ingrid Jonker, 1966)
• Uys Krige se huldeblyk wat hy by die graf sou lewer, lui onder andere soos volg: “Die belangrikste ding in verband met ’n digter is sy werk. Die werk is terselfdertyd ook die persoon. So al was daar so baie om voor lief te wees aan Ingrid Jonker as persoon, wil ek net ’n paar dinge oor haar werk sê. Haar beste gedigte was altyd vir my baie goed. En ’n mens kan nie vir ’n tydgenoot groter lof as dit toeswaai nie, aangesien net tyd en tyd alleen op sy tyd die finale byvoeglike naamwoorde en die finale oordeel kan kies. Ingrid het iets van haar eie gehad, uitsonderlik haar eie, haar eie bepaalde persoonlikheid. En dit is hierdie eieselwige toon, hierdie persoonlike stem wat die kenmerk is van ’n groot digter. Ingrid se beste gedigte herken jy oombliklik. En hulle bly sing in jou agterkop of eggo in jou bewussyn. Want Ingrid was ’n liriese digter – met ’n varsheid, ’n oorspronklikheid en ’n reinheid, asook ’n blymoedigheid, ’n humor, wat weer eens haar eie was.” Hy sluit af deur te sê dat haar stem vir ’n lang, lang tyd anderkant haar graf deur ons gehoor sal word. (Vertaling deur opsteller. Oorspronklike Engelse stuk kom uit Sunday Times van 25 Julie 1965.)
• Barend Toerien: “Ons is vir ewig in haar skuld, hierdie pragtige mens met haar pragtige gedigte. Laat ons haar naam hoog hou.” (Beeld, 16 Augustus 1994)
• Saartjie Botha: “Dit is ’n inspirasie om by haar as kunstenaar en mens stil te staan. Ingrid Jonker is die vertrekpunt na haarself. Dit is nie Ingrid onderweg na iets anders nie. Dit is Ingrid Jonker op pad na Ingrid Jonker.” (Volksblad, 28 Junie 2006)
• Nancy Baines: “Ingrid het geglo in haar talent en in die betekenis van dit wat sy geskryf het. Terselfdertyd was sy nederig sonder enige pretensies as ’n persoon. Haar kort lewe was ’n harde een en vol moeilikhede. Van vroeg af is sy gekonfronteer met verlies, swaarkry en leed, en dit is ’n bewys van haar innerlike krag dat sy nie verval het in bitterheid nie, maar ’n deernis getoon het wat in beide haar lewe en werk te sien was. Sy het ook ’n liberale houding ontwikkel, wat nie maklik was vir ’n jong en geïsoleerde Suid-Afrikaanse meisie nie, maar op hierdie punt het sy nooit toegegee nie. In vele opsigte het sy ’n buitestander geword.” (Contrast, Desember 1965)
• André P Brink: “Haar afsterwe is ’n ontsaglike verlies vir ons poësie. Saam met Adam Small en Breyten Breytenbach was Ingrid Jonker verreweg die belangrikste van die jonger digters. Sy was ’n eensame soort mens – en het meer intens gelewe as enigiemand wat ek ooit geken het. Sy het ’n baie hartstogtelike geaardheid gehad en haar hart uitgestort in alles wat sy gedoen het. Sy was die afgelope tyd baie neerslagtig. Sy het baie stadig geskryf, maar haar werk was baie suiwer wanneer sy eers daarmee tevrede was.” (Transvaler, 20 Julie 1965)
• Jan Rabie: “Sy het in ’n groot mate ’n kind gebly, ’n ongeskonde kind. En ’n kind maak nie kompromisse nie. Almal was baie lief vir haar, hoewel sy eintlik ’n moeilike mens was. Sy het eise gestel, eise in dié opsig dat sy absolute standaarde gestel het aan die lewe en daarom het sy ook moedeloos geword.” (Dagbreek en Sondagnuus, 25 Julie 1965)
• Adam Small: “Haar vroeë dood is ’n verlies vir ons letterkunde. Sy het nog baie kon skryf, en goed kon skryf. Die titel van haar eerste bundel gedigte is Ontvlugting en tereg; haar poësie is deurgaans ontvlugtingspoësie. Ek sê dit uit waardering. Daar is ’n sin waarin alle poësie en alle kuns ontvlugting is. Geen tyd is ooit soos ons dit wil hê nie; daar is geen tyd waarin die kunstenaar heeltemal tuis kan voel nie; juis daarom is hy ’n kunstenaar; juis daarom was Ingrid ’n kunstenares. Vir sover sy meer ontuis was in die tyd as die meeste van ons, het van ons bloot in graad verskil, nie in soort nie. Daarom sal ons haar onthou.” (Dagbreek en Sondagnuus, 25 Julie 1965)
• WA de Klerk: “Die Ingrid Jonkers kom telkens in die geskiedenis voor. Hulle minag skynbaar die waardes van hul samelewing, maar slegs omdat hulle so ’n hoë prys stel op dinge wat vir hulle waarlik fundamenteel is. Hulle het nie altoos ’n begrip van hul eie vreemdelingskap nie. Dis asof die lewe self sulkes uitkies om diegene wat finale gevolgtrekkings probeer maak het, uit hul selfvoldaanheid te skok, daaraan te herinner dat ons in die eerste instansie mense is.” (Dagbreek en Sondagnuus, 25 Julie 1965)
• NP van Wyk Louw skryf in ’n brief aan Jan Rabie: “Persoonlik het ek haar maar sowat ’n halwe dag geken, maar in ’n openhartige gesprek het ek ’n diep indruk van haar menslikheid gekry. Ek vra my toe af of ek al ooit iemand ontmoet het wat só van die begin af alles teen haar gehad het, iemand wat so ’n swaar lewetjie moes deurmaak. En dan tog iemand wat só relatief vrolik binne daardie swaar omstandighede kon lewe. Na die eerste skok van die doodberig het ons heelwat oor haar gepraat, en baie, baiekeer was sy in my gedagtes. Telkens was die vraag vir my: kon dit nie ánders gewees het nie? Eintlik voel ek: nee. Uit die bietjie wat ek van haar weet, lyk dit vir my na ’n soort tragiese lewe, wat, soos min ander, voorbestem was om gou, en miskien juis só te eindig.” (Prisma, November 1988)
• Bartho Smit (in 1970 met die opstel van die program Jy’t my gekierang, Dolie): “Mens moet oppas om haar gedigte nie intellektueel te probeer verklaar nie. ’n Mens verstaan dit sommer intuïtief. En ek is seker die gehoor sal dit ook intuïtief verstaan. Ek het probeer om die voorstelling van elke vers by die stemming daarvan te laat aanpas. Ingrid, vir my die grootste digteres in Afrikaans, het kragtig, soms manlik geskryf, maar soms is haar gedigte weer sangerig en kinderlik. Dink maar aan ‘Bitterbessie dagbreek’.” (Transvaler, 11 Junie 1970)
• Lucas van der Merwe, skrywer van Gesprekke oor Ingrid Jonker: “Ingrid het 33 jaar lank in my ryp geword. Ek wil vra dat die verskillende weergawes van haar in my boek ook in die leser wasdom bereik – sonder om te oordeel. Almal wat in goedgesindheid aan Ingrid Jonker aandag gee, bring haar terug in die lewe sonder om haar te probeer vashou en laat haar dan toe om weer deur ons vingers te glip. Sy wou nooit vasgevang word nie.” (Rapport, 25 Februarie 2007)
• Hennie Aucamp:

Drieankerbaai

’n Koue wind het opgesteek
en vul die baai met mis
tot dit lyk of meeue
bloot dobbervlokke is.

Was hul die aand teenwoordig
kop onder vlerk gesteek
toe Ingrid deur die wiere beur
en haar as offer breek?

Hoe kon hul weet, met oë toe
Skuimvlokke wat ook meeue is?
Die see stoot slissend oor die sand:
’n selfmoord is skoon uitgewis. (Die Burger, 22 Mei 2006)

• Deborah Steinmair:

Die kind vir nullers

Ingrid is nie dood nie
Hoe flonker haar woorde teen die donker
Ewig jonker die nadraai
van seerkry en seewier
teen die verhemelte van haar volgelinge

Ingrid lig haar vuiste teen haar vader
Abraham afkeurend en distant
die paadjies van sy woorde
en die skerwe van die spieël
teen haar minnaars se gepantserde woorde

 Ingrid se voetspoor draai
By Gordons- en Drieankerbaai
Soos die seevoël wat verhongerd dwaal
Verby die polisiestasie in Mouille Point
Waai haar spore na Robbeneiland

 Sy die beskermikoon van verlorenes
Skrywers in sand en die hond wat op die strande draf
Ingrid is teenwoordig by Hertzogprysuitdelings en digbundels
Ingrid fluister deur baksteenhuise in die harte van moeders
Die vrou wat die siele van minnaars wou besit is oral
Die vrou wat ’n kind gebly het trek deur die hart van Afrikaans
Immer jonk reis Ingrid Jonker akwaties ondermeers

Soos ’n idee (Die Burger, 25 Julie 2005)

’n Paar gedigte van Ingrid Jonker:

Lag met die wêreld

Lag met die wêreld, ou vriendjie.
Lag met jou sugtende hart;
Ons leef maar eenmaal, ou seuntjie,

Ons moet maar lag met ons smart.
Lag met die steil, steile heuwels,
Lag met die duistere nag;

Lag met die mistige toekoms –
Lag met die smart wat daar wag.
Dit is die beste ou leuse –Om te lag en te sing deur die nag,

Want kyk, my vriendjie, daar ver
Breek tog ’n heldere dag.

Ons leef maar eenmaal, my seuntjie,
Ons lente is baie gou om, Die graaf staan oop, my vriendjie
Hy nooi jou al klaar om te kom.

Daar rus jy ongesteurd, kindjie,
Daar kan jy nooit nie weer lag.
Daar is dit stil en dis donker –
Daar is altyd deur nag.

Dus; lag met die wêreld, ou vriendjie,
Lag deur die sluier van smart –
Lag met jou duistere hede,
Lag met jou sugtende hart! 

(Ingrid Jonker, Std 7a. Bron: The Wynberg Girls’ High School Magazine)

Ontvlugting

Uit hierdie Valkenburg het ek ontvlug
en dink my nou in Gordonsbaai terug:

Ek speel met paddavisse in ’n stroom
en kerf swastikas in ’n rooikransboom

Ek is die hond wat op die strande draf
en dom-allenig teen die aandwind blaf

Ek is die seevoël wat verhongerd daal
en dooie nagte opdis as ’n maal

Die god wat jou geskep het uit die wind
Sodat my smart in jou volmaaktheid vind:

My lyk lê uitgespoel in wier en gras
op al die plekke waar ons eenmaal was

(Uit: Ontvlugting, Culemborg, 1956)

Bitterbessie dagbreek

Bitterbessie dagbreek
bitterbessie son
’n spieël het gebreek
tussen my en hom

Soek ek na die grootpad
om daarlangs te draf
oral draai die paadjies
van sy woorde af

Dennebos herinnering
dennebos vergeet
het ek ook verdwaal
trap ek in my leed

Papegaai-bont eggo
kierang kierang my
totdat ek bedroë
weer die koggel kry

Eggo is geen antwoord
antwoord hy alom
bitterbessie dagbreek
bitterbessie son

(Uit: Rook en oker, Afrikaanse Persboekhandel, 1963)

Publikasies:

Publikasie	Ontvlugting
Publikasiedatum	1956
ISBN	(hb)
Uitgewer	Kaapstad: Culemborg
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Nederlands Engels Pools
Resensies en besprekings	Ingrid Jonker: Ontvlugting [skrywer van artikel nie vermeld nie]. Standpunte, Mei–Desember 1957 RPV: Ingrid Jonker toon talent in eerste bundel. Ekstra, 28 Julie 1956 Tredoux, Elizabeth: Wat kan ek lees. Sarie Marais, 17 Oktober 1956 Van der Merwe, Dot: 22-jarige dogter van LV publiseer ’n digbundel. Byvoegsel tot Die Burger, 22/23 Junie 1956 Van Heerden, Ernst: Ingrid Jonker: Ontvlugting. In: Rekenskap. Tafelberg, 1956 Van Wyk, Johan: Teks, skrywer en die dood. Fragmente, 2001

 

Publikasie	Rook en oker
Publikasiedatum	1963 1964 1969
ISBN	(hb)
Uitgewer	Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	APB-Prys 1963
Vertalings	Nederlands Engels Pools
Resensies en besprekings	Brink, André P: Ingrid Jonker: Rook en oker. In: Sestiger, November 1963 Ingrid Jonker wen APB-prys. Dagbreek en Sondagnuus, 1 Maart 1964 Louw, WEG: Atmosfeer van poësie eerder as vers. Die Burger, 15 November 1963 Louw, WEG: Poësie vol atmosfeer kenmerk bundel. Volksblad, 21 November 1963 Malherbe, FEJ: Ingrid Jonker: Rook en oker. Huisgenoot, 3 Julie 1964 Nel, Jo: Ingrid Jonker in Engels en ander goeie gedigte. Beeld, 13 Junie 1994 Ritus-poësie, en ritueel rondom digwerk [skrywer van artikel word nie vermeld nie]. Standpunte, Desember 1963 Schutte, R: Jonkergedigte nie “groot”, maar bekoor deur klank en beeld. Vaderland, 18 Oktober 1963 Van der Walt, PD: Jonker, Ingrid: Rook en oker. Tydskrif vir Geesteswetenskappe, Desember 1963 Van Heerden, Ernst: Rook en oker deur Ingrid Jonker. Kriterium, Januarie 1964 Van Wyk, Johan: Die aangesprokene in die Ingrid Jonker-oeuvre. Stilet, Junie 2000 Van Wyk, Johan: Teks, skrywer en die dood. Fragmente, 2001

 

Publikasie	Kantelson
Publikasiedatum	1966
ISBN	(hb)
Uitgewer	Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Nederlands Engels Pools
Resensies en besprekings	Brink, André P: ’n Verminkte gedig. Standpunte, Augustus 1966 JME: Ingrid Jonker se Kantelson ’n waardige nalatenskap. Dagbreek en Sondagnuus, 20 Maart 1966 Pretorius, Wessel: Skendende blou potlood. Standpunte, Februarie 1967 Van Rensburg, FIJ: Eenwording en dood in laaste bundel van digteres. Volksblad, 25 Augustus 1966 Van Wyk, Johan: Die aangesprokene in die Ingrid Jonker-oeuvre. Stilet, Junie 2000 Wiehahn, Rialette: Kantelson deur Ingrid Jonker. Tydskrif vir Geesteswetenskappe, September 1957

 

Publikasie	’n Seun na my hart: ’n drama in een bedryf
Publikasiedatum	1968
ISBN	(sb)
Uitgewer	Johannesburg: Dalro
Literêre vorm	Eenbedryf
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	Bosch, Erna: ’n Seun na my hart in sy historiese kader. Standpunte, April 1984 Van der Mescht, Hesti: Vrae oor “Seun van my hart” deur Ingrid Jonker (Afrikaans huistaal, graad 10). LitNet, 24 Februarie 2015

 

Publikasie	Versamelde werke (saamgestel deur Anna Jonker)
Publikasiedatum	1975 1983 1994 2006 2016
ISBN	0628008740 (hb) 079813352X (hb) 0798147318 (sb)
Uitgewer	Johannesburg: Perskor Kaapstad: Human & Rousseau
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	Boek herdenk digteres. Oosterlig, 2 September 1975 Boek oor Ingrid Jonker kom. Oggendblad, 9 Oktober 1975 Botha, Amanda: Ingrid Jonker. Transvaler, 16 Februarie 1981 Botha, Lucille: Feestyd is leestyd. Landbouweekblad, 23 Desember 2016 Burger, Willie: Kies ’n Boek. Vrouekeur, 28 November 2016 De Roubaix, Elizabeth: Versamelde werke. Kaapse Bibliotekaris, Maart 1995 De Vries, Abraham Net ’n halwe skatkis. Beeld, 29 Maart 1976 Nie reg teenoor Ingrid nie. Die Burger, 8 Januarie 1976 Ingrid nie self aan die woord in “familie-uitgawe” [brief]. Die Burger, 15 November 1994 Eksteen, Louis: Ontroerende boek van Jonker. Insig, April 1995 Ester, Hans: Ingrid Jonker opnieuw uitgegeven. Zuid-Afrika, Mei 1995 Gouws, Tom: Louw en Jonker bly heerlik soet op die tong. Beeld, 5 Desember 1994 Hambidge, Joan Jonker se lewe as “litteken”. Die Burger, 14 November 2016 “Nuwe” bundel van Jonker literêr gerekonstrueer. Die Burger, 9 November 1994 Poësiekroniek. Tydskrif vir Letterkunde, September 1995 Sy kan binne-in Ingrid Jonker se kop nie klim nie [brief]. Die Burger, 17 November 1994 Hersiene digbundel. Suid-Afrikaanse Oorsig, 19 Augustus 1983 Hudson, CW: Old favourites and new. Pretoria News, 10 Maart 1976 Huldebetuiging aan Ingrid Jonker. Suidwester, 22 September 1975 Ingrid Jonker “leef” ná 10 jaar. Vaderland, 5 September 1975 Ingrid Jonker se groei as digter. Vaderland, 6 Mei 1976 Ingrid Jonker se werk in Oktober in boekwinkels. Beeld, 8 Julie 1994 Ingrid Jonker se werke gepubliseer. Hoofstad, 2 Oktober 1975 Johl, Johann: Versamelbundel is onvolledig. Volksblad, 20 April 1976 Kromhout, Jan: Bible: dynamic translation. The Star, 25 Maart 1976 Le Roux, André: Poësie vir Kersfees. Sarie, 21 Desember 1994 Leeskroniek. Woord en Daad, Oktober 1976 Metelerkamp, Petrovna: Ingrid se “Kind” kry ’n nuwe naam. Die Burger, 22 September 1994 Nuwe boek hier oor Ingrid. Transvaler, 29 Augustus 1975 Op die boekrak. Tempo, 30 September 1983 Pretorius, Willem Ingrid Jonker se werk voor einde van jaar weer in Afrikaans te kry. Beeld, 28 Junie 1994 Jonker se gedigte weer in Afrikaans. Die Burger, 30 Junie 1994 Jonker-werk nog vanjaar in Afrikaans uitgegee. Volksblad, 28 Junie 1994 Samesprekings oor herdruk in Afrikaans. Die Burger, 11 Junie 1994 Steenberg, DH: Vollediger beeld van Jonker in nuwe boek. Volksblad, 26 Oktober 1983 Taljaard, Jan: Leesstof vir ’n luilekker vakansie by die see. Rapport, 4 Desember 2016 Versamelde werke van Ingrid Jonker. Hoofstad, 2 Oktober 1975 Versamelde werke van Ingrid Jonker. Rapport, 29 Februarie 1976 Weideman, George: Ingrid Jonker. Versalbum, Afrikaans Stereo, 6 April 1994

 

Publikasie	Selected poems (translated by Jack Cope and William Plomer)
Publikasiedatum	1988 2001
ISBN	0798122463 (sb) 0798141786 (sb)
Uitgewer	Kaapstad: Human & Rousseau
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	CEF: Prophesy in poetry. Daily Despatch, 7 Januarie 1989 Cilliers, Cecile: Vertaalde Jonker bly die moeite werd. Rapport, 9 September 2001 Cloete. TT: “Moeilike” gedigte is knap vertaal. Volksblad, 29 Oktober 1988 Coetzee, Ampie: Ingrid Jonker Selected Poems. Insig, Augustus 2001 EJH: Worth the wait. Cape Times, 15 Oktober 1988 Hambidge, Joan Ingrid Jonker-gedigte oortuig ook in Engels. Die Burger, 13 Oktober 1988 Jonker-gedigte in Engels oortuig. Beeld, 19 September 1988 Krige, Bill: Testament to a tortured genius. Eastern Province Herald, 1 Februarie 1989 Macdonald, Iain: A truly poetic voice. The Argus, 8 Junie 1994 Melass, Tracy: Jonker poems in English. The Citizen, 29 Augustus 1994 Naudé, Adèle: Ingrid Jonker in translation. New Contrast, 1968 Nel, Jo: Jonker-vertalings sal tot nuwe geslag leser spreek. Beeld, 8 Oktober 2001 Poetry picks. The Natal Mercury, 17 Oktober 1988 Pretorius, Willem: Stormloop vir Ingrid Jonker-gedigte, maar dis net in Engels beskikbaar. Beeld, 2 Junie 1994 Van Heerden, Ernst: Ingrid Jonker se verse in Engels. Standpunte, Desember 1968 Vindingryke vertaling van werk in die kol. Beeld, 19 September 1988 Webster, Mary Morrison: SA poet in fine translation. Sunday Times, 3 November 1968

 

Publikasie	Ik herhaal je: gedichten (vertaal deur Gerrit Komrij)
Publikasiedatum	2000
ISBN	9059590832 (sb)
Uitgewer	Amsterdam: Podium
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	Dorsman, Robert: Ingrid Jonker: een leven in treurigheid en misverstand. Trouw, 29 April 2000 Hambidge, Joan: Begrip verg dikwels ’n blik van buite. Beeld, 4 Mei 2000 Keyser, Gawie Afskeid onder die ligte deken van mooiste woorde. Die Burger, 29 Maart 2000 Komrij grom terug. Boekewêreld, 14 Junie 2000 Schutte, Zandra: Lied van die lappop. VN, 17 Junie 2000 Vloet, Corine: De Kaap in kaalvoetverzen. NRC Handelsblad, 24 Maart 2000

 

Publikasie	Black Butterflies – selected poems (translated by André Brink and Antjie Krog)
Publikasiedatum	2007
ISBN	9780798148924
Uitgewer	Kaapstad: Human & Rousseau
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	Boekkooi, Paul: Waardige poging, maar g’n snars Afrikaans [filmresensie]. Beeld, 21 Oktober 2011 Brink, André: Ingrid Jonker: Black butterflies. Poetry International, 1 Maart 2008 Burger, Karin: Fliek oor Ingrid Jonker begin wys in Amsterdam. Rapport, 20 Maart 2011 Greig, Robert: Translator’s awe of poet detracts from the recreation of her craft. Cape Times, 11 Januarie 2008 Hambidge, Joan Ingrid Jonker – Black butterflies. Selected poems (2007). Woorde wat weeg, 14 Februarie 2013 Jonker-verse wél vertaal. Volksblad, 19 November 2007 Human, Thys: ’n Mens kan Ingrid in dié gedigte hoor. Beeld, 19 Desember 2007 Mabandu, Percy: A poet set against her world [film]. City Press, 23 Oktober 2011 Oberholzer, Tinka: Film represents one-sided view of Ingrid Jonker [brief]. Cape Argus, 20 Desember 2011 Salafranca, Arja: An unsteady film of inner fire [film]. Sunday Independent, 20 Oktober 2011 Van Schalkwyk, Karen: Portrait of poetry and passion [film]. Mail and Guardian, 27 Oktober 2011 Verse van dood en vergetelheid. Die Burger, 22 Oktober 2007

 

Publikasie	Waterfall of moss and sun. Vertaal deur Simone Garcia Marques
Publikasiedatum	2019
ISBN	9780639800806 (sb)
Uitgewer	Kaapstad: Minimal Press
Literêre vorm	Poësie en eenbedryf
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Vertaal uit Afrikaans
Resensies en besprekings	Opperman, AJ: Nuwe versamelbundel hier. Volksblad, 25 Julie 2019

 

Publikasie	Ingrid Jonker: Die papie roer en ek word digter. Met inleiding deur Louise Viljoen. Onder redaksie van Joan-Mari Barendse
Publikasiedatum	2023
ISBN	9781485315414 (sb)
Uitgewer	Pretoria: Protea Boekhuis
Literêre vorm	Poësie
Pryse toegeken en kortlysbenoemings	Geen
Vertalings	Geen
Resensies en besprekings	Coetzee, Elzanne: Ingrid Jonker en die orakelkaart. Klyntji, 22 April 2024 Hugo, Daniel: Resensie: Ingrid Jonker was ’n vernuwer in Afrikaans. Maroela Media, 11 April 2024 Kriegler, Johann: Dis meer hartstog as wat dit blyke van gawe was. Netwerk24, 4 Februarie 2024 Opperman, AJ: Prof Louise Viljoen oor “Ingrid Jonker: Die papie roer en ek word digter”. Netwerk24, 23 Januarie 2024 Van der Spuy, Carla: Ingrid Jonker, die misterie duur voort. Maroela Media, 29 Februarie 2024

 

 Boeke oor Ingrid Jonker

• Galloway, Francis, redakteur: Vlam in die sneeu: die liefdesbriewe van André P Brink en Ingrid Jonker. Kaapstad: Umuzi, 2015 [in Engels vertaal deur Leon de Kock en Karin Schimke – wenners van die Sol Plaatje-toekenning vir vertaling van 2019; in Nederlands vertaal deur Van Santen, Van der Veer en Vosmaer in 2016]
  • De Vries, Willem: Brink, Jonker se briewe spoedig op die rakke. Volksblad, 5 Augustus 2015
  • Fourie, Reinhardt: Vlam in die sneeu. Tydskrif vir Letterkunde, 2016
  • Hambidge, Joan: Francis Galloway (red) – Vlam in die sneeu: Die liefdesbriewe van André P Brink en Ingrid Jonker (2015). Woorde wat weeg, 15 November 2015
  • Rautenbach, Elmari: “Die jong Brink leef weer vir my”. Die Burger, 7 Augustus 2015
  • Schultz, Margot: Boekhoek: Brink en Jonker se Vlam in die sneeu. Vrouekeur, 7 Augustus 2016
  • Snyman, Henning: LitNet Akademies-resensie-essay: Vlam in die sneeu, die liefdesbriewe van André P Brink en Ingrid Jonker, redakteur Francis Galloway. LitNet, 21 November 2016
  • Van der Merwe, Lydia: Die liefdesbriewe van André P Brink en Ingrid Jonker. Sarie, 19 September 2015
  • “Vir my was jy nog altyd net lig en liefde”. Volksblad, 19 September 2015
• Metelerkamp, Petrovna: Ingrid Jonker: A poet’s life. Hermanus: Hemel & See Boeke, 2012 [ISBN 9780620425032 (sb)]
  • De Beer, Diane: Review – Ingrid Jonker: A poet’s life. IOL, 22 Februarie 2013
  • De Lange, Johann: Ingrid Jonker – A poet’s life. Kaapse Paragrawe, 14 Desember 2012
• Metelerkamp, Petrovna: Ingrid Jonker: ’n biografie. Kaapstad: Penguin Random House, 2018 [ISBN 9781415209363 (sb)]
  • Bezuidenhout, Leonie: Boek: Ingrid Jonker – ’n biografie. Maroela Media, 11 Mei 2018
  • Burger, Willie: Kies ’n Boek. Vrouekeur, 14 Julie 2018
  • Cloete, Salette: Metelerkamp beskryf Ingrid Jonker se lewe met empatie. George Herald, 12 Julie 2018
  • De Kock, Leon: Ingrid Jonker: ’n biografie, a review essay. LitNet, 5 Junie 2018
  • Ingrid Jonker: ’n biografie. Goodreads
  • Ingrid Jonker: ’n biografie. Penguin Random House
  • Kotzé-Myburgh, Suzette: Bekendstelling: Ingrid Jonker – ’n biografie: Gesprek met Suzette Kotzé-Myburgh
  • Meiring, Jean: Die sterk rimpelings van “korreltjie klein”. Netwerk24, 16 Julie 2018
  • Pople, Laetitia: Biografie oor Jonker kom. Volksblad, 22 Februarie 2018
  • Schimke, Karin: Ingrid Jonker – ’n biografie by Petrovna Metelerkamp: a review. LitNet, 3 Julie 2018
  • Schwenke, Astrid: Ingrid Jonker ’n biografie, Petrovna Metelerkamp. South African Journal of Cultural History, 1 Desember 2018
  • Van der Merwe, Elna: Nuwe biografie oor Ingrid Jonker is propvol nuwe inligting. Huisgenoot, 25 Mei 2018
• Metelerkamp, Petrovna: Ingrid Jonker: Het kind is niet dood [Nederlandse vertaling van Beeld van ’n digterslewe en A poet’s life deur Gerard Scharn]. De Kaneelfabriek, 2022 [ISBN 9789083265421 (hb)]
  • Bossema, Wim: “Het kind is niet dood”. Over Ingrid Jonker op De beste boeken van Afrika. De Volkskrant, 18 Oktober 2017
  • Metelerkamp, Petrovna: Oor Ingrid Jonker: Het kind is niet dood. Versindaba, 30 Augustus 2022
  • Opperman, AJ
    • Afrikaanse biografie oor Ingrid Jonker nou in Nederlands uitgereik. Netwerk24, 24 Junie 2022
    • Nederlandse weergawe van Ingrid Jonker-biografie op YouTube bekend gestel. Netwerk24, 25 Augustus 2022
  • Metelerkamp, Petrovna, samesteller: Ingrid Jonker: beeld van ’n digterslewe. Hermanus: Hemel & See Boeke, 2003 [ISBN 06202855354 (sb)]
  • Grundlingh, Erns: Dennebos-herinnering gestroop van biograaf se byvoeglike naamwoorde. OuLitNet
  • Hambidge, Joan: Petrovna Metelerkamp (ea) – Ingrid Jonker: beeld van ’n digterlewe (2003). Woorde wat weeg, 6 Maart 2013
  • Muller, Ampie: Unwrapping the enigma of Ingrid Jonker. Cape Argus, 4 Julie 2003
  • Olivier, Fanie: Vir altyd roekeloos-tragies. Beeld, 4 Augustus 2003
  • Smith, Francois
    • Ingrid se digterslewe. Die Burger, 2 Junie 2003
    • Smith, Francois: Jonker was naby insig. Die Burger, 15 Mei 2003
  • Van Vuuren, Helize: Jonker groei steeds in statuur. Die Burger, 4 Augustus 2003
  • Vosloo, Johan: Briewe lig sluier oor Jonker se liefdes. Rapport, 18 Mei 2003
• Rabie, Jan, red: In Memoriam Ingrid Jonker. Kaapstad: Human & Rousseau, 1966
• Nou is net haar stem oor. Die Burger, 1966
• Van der Merwe, LM: Gesprekke oor Ingrid Jonker. Hermanus: Hemel & See Boeke, 2007 [ISBN 0620371595 (sb)]
  • Grobler, Lizette: Gesprekke oor Ingrid Jonker: waardevolle toevoeging vir Jonker-verslaafdes. LitNet, 5 Desember 2006
  • Human, Thys: Ingrid Jonker leef voort in Gesprekke. Beeld, 17 April 2007
  • Loots, Mariana: Jonker se vriende lê eintlik meer van hulself bloot. Die Burger, 8 Januarie 2007
  • Van Rensburg, Cas: Jonker as mens – nie net digter, ikoon of selfmoordenaar. Rapport, 25 Februarie 2007
• Van der Merwe, LM: Ingrid Jonker: ’n psigologiese analise. LM van der Merwe, 1978 [doktorale tesis]
• Van Wyk, Johan
  • Die dood, die minnaar en die Oedipale struktuur in die Jonker-teks. Grahamstad: J van Wyk, 1986 [doktorale tesis]
  • Gesig van die liefde: Ingrid Jonker. Bloemfontein: J van Wyk, 2000
• Hambidge, Joan: Biografiese speurtog oor Ingrid Jonker onontbeerlik. Onse Angeltjie, Februarie 2000
• Odendaal, Bernard: Doktorale Jonker kry boekgestalte. Volksblad, 28 Februarie 2000
• Viljoen, Louise: Ingrid Jonker: a Jacana pocket biography. Johannesburg: Jacana Media, 2012
  • De Kock, Leon: SA literêre kultuur fyn gekonsolideer. Beeld, 4 Februarie 2013
  • De Vries, Willem: Jonker vir die agtersak op breë gehoor gemik. Beeld, 14 Desember 2012
  • De Vries, Willem: Jonker-verse vir Engelse lesers gepubliseer. Volksblad, 17 Desember 2012

Films, televisieproduksies en ander produksies oor Ingrid Jonker

• Bester, Willem: Mooi woorde, maar dit lewe nie [Plant vir my ’n boom, André deur Deborah Steinmair]. Die Burger, 12 Maart 2016
• Blom, André: Skrywers van vandag en gister sê hul sê [Ingrid Jonker – Die kind is nie dood nie]. Die Burger, 22 April 1998
• Boekkooi, Paul: Aktrise gesoek om Jonker te speel. Rapport, 8 Februarie 2009
• Botha, Danie: Effekte oordonder netjiese produksie [Altyd Jonker deur Saartjie Botha]. Die Burger, 9 Desember 2006
• Britz, Elretha: Ingrid altyd Jonker [Altyd Jonker]. Volksblad, 26 Maart 2006
• Clarke, Liz
  • A woman of substance: Prent oor Ingrid Jonker oplaas hier [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Sunday Tribune, 22 Februarie 2009
  • Fatal attraction of Ingrid Jonker [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Sunday Argus, 15 Februarie 2009
• Coetzee, Gert
  • Rolprent oor Jonker ’n onthulling [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Volksblad, 29 Mei 2001
  • Verblindende pyn en liefde [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Beeld, 29 Mei 2001
• De Beer, Diane: Poignant production brings poet Ingrid Jonker to life [Ingrid Jonker – Die kind is nie dood nie]. Pretoria News, 11 Augustus 1998
• De Vries, Fred: Spoke van rook en oker [uitstalling in Amsterdam oor Ingrid Jonker]. Rapport, 7 Februarie 2010
• De Waal, Shaun: The search for Ingrid [interview with Helena Nogueira]. Mail and Guardian, 25 April 2007
• Dokkie oor Ingrid [Korreltjie niks is my dood]. Volksblad, 25 November 2002
• Dorsman, Robert: Ingrid Jonker – Afrikaner én Afrikaan [Korreltjie niks is my dood]. Uit: Nederlandse tydskrif, [datum onbekend]
• Engelbrecht, Theunis
  • Ingrid Jonker leef in prent [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Die Burger, 29 Oktober 2005
  • Ingrid Jonker leef in prent [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Rapport, 3 Oktober 2004
• Feldman, Peter: Long awaited doccie on life of iconic SA poet [resensie: Ingrid Jonker: her lives and time directed by Helena Nogueira]. Sunday Independent, 29 April 2007
• Goldman, Thandiela: Jonker en Brink kry lewe op die verhoog. Beeld, 12 April 2016
• Hoor Jonker se gedigte met folk-aanslag. Die Burger, 4 Januarie 2019
• Hough, Barrie: Jonker se werk kry lewe in Jana se hande [Opdrag: Ingrid Jonker]. Rapport, 8 Februarie 1998
• Ingrid in hoorbeeld onthou. Vaderland, 16 November 1983
• Ingrid Jonker: zowel Afrikaner als Afrikaans [Korreltjie niks is my dood]. Opzij, Oktober 2001
• Jana Cilliers bring Ingrid Jonker-stuk weer kaap toe [Opdrag: Ingrid Jonker]. OuLitNet
• Jonker-prent draai op Tribeca-rolprentfees. Die Burger, 20 April 2011
• Joubert, Emile
  • Iets pla in Nederlandse dokkie oor Ingrid [Korreltjie niks is my dood]. Volksblad, 30 November 2002
  • Jonker se beeld polities gepoets [Korreltjie niks is my dood deur Saskia van Schaik]. Die Burger, 20 November 2002
• Jy’t my gekierang Dolie, jy’t my [...] [toneelprogram]. Transvaler, 11 Junie 1970
• ’n Keur uit Ingrid Jonker se skatkis [Program deur Marga van Rooy]. Volksblad, 23 September 1994
• Kotzé-Myburgh, Suzette: Ingrid Jonker – her lives and time [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]
• Nieman, Nols: Aktrise draf berg uit om fiks te word vir rol [Altyd Jonker]. Volksblad, Junie 2006 [presiese datum nie vermeld]
• Nortjé, Marita: Geen kanker [Opdrag: Ingrid Jonker]. De Kat, Maart 2000
• Nuwe dokumentêr oor Ingrid Jonker open in Rosebank [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Beeld, 6 Februarie 2007
• Nuwe trustee administreer nou Ingrid Jonker-trust. Die Burger, 30 Mei 2001
• Pauls, Charmaine: Sukovs vereer Ingrid Jonker [Om myself weg te bêre in my woord]. NALN-Nuusbrief, Oktober 1994
• Pople, Laetitia
  • Aangrypende siklus voltooi, maar Jonker nog nie volledig uitgebeeld nie [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Die Burger, 27 April 2007
  • Jonker-prent met The Hours vergelyk. Volksblad, 2 Mei 2007
• Preller, Louis
  • Ingrid Jonker herleef. Beeld, 24 April 1979
  • Ontroerende program oor Ingrid Jonker. Die Burger, 25 Julie 1979
• Prent oor Ingrid Jonker oplaas hier [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Die Burger, 20 April 2007
• Prent oor Ingrid Jonker oplaas hier [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Die Burger, 27 April 2007
• Pretorius, Willem
  • ’n Manlike post-mortem van ’n gestorwe digter [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Rapport, 6 Mei 2007
  • Nogueira se Ingrid. Beeld, 1 Mei 2007
• SAUK se produkte ryg die Saftas-pryse in. Volksblad, 9 Februarie 2009
• Sichel, Adrienne: Ingrid Jonker portrayed in dance. The Star, 20 Junie 1983
• Smith, Charles
  • Ingrid Jonker se onstuimige lewe en haar tragiese dood [Korreltjie niks is my dood]. Die Burger, 28 Desember 2001
  • Jonker-korreltjie skerf met atoombom se pyn [Korreltjie niks is my dood]. Beeld, 5 Januarie 2002
• Snyman, Wilhelm: Film shows Jonker in all her dimensions [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Cape Times, 3 Mei 2007
• Steinmair, Deborah: Ons is nie diep genoeg nie, Ingrid [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. LitNet, 5 Junie 2007
• Tsumele, Edward: State Theatre honour for Jonker [Ingrid Jonker – Die kind is nie dood nie]. Sowetan, 7 Julie 1998
• Van Rooyen, Johan: Tribute in dance to Ingrid Jonker. Pretoria News, 15 Junie 1983
• Van Vuuren, Carin: Span laat Ingrid Jonker en haar werk “lewe” in die Sterrewag [program deur Margo van Rooy]. Volksblad, 21 Oktober 1994
• Wasserman, Herman: Jonker-dokumentêr ’n sappige geskinder [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Die Burger, 5 Julie 2001
• Williamson, Eagan: SA kry silwerdoek-blik op legendariese Jonker [Helena Nogueira se Ingrid Jonker: her lives and time]. Beeld, 19 April 2007

 Toonsettings van Ingrid Jonker se gedigte

• Barnard, Madeleine: Ingrid Jonker inspireer Chameleon tot nog ’n CD. Volksblad, 9 Junie 2011
• Britz, Elretha: Roemeense sanger mal oor Afrikaans, Jonker. Volksblad, 2 September 2011
• Chameleon vind sy taal [CD Ek herhaal jou]. Spilpunt, 2005
• Chris Chameleon se nuwe Ingrid Jonker-produksie by Cultivaria. LitNet, 25 Oktober 2011
• Dercksen, Daniel: A passionate tribute to Ingrid Jonker. BIZCommunity, 20 September 2013
• Ingrid Jonker se verse in Klankpaljas. Hoofstad, 13 September 1979
• Ingrid Jonker-gedigte vir dié produksie getoonset [Kantelson]. Beeld, 19 Augustus 1999
• Jonker opnuut verklank. Die Burger, 18 Augustus 2008
• Jonker se sketse, gedigte gelees. Oggendblad, 10 September 1979
• Malan, Mariana:
• Ingrid Jonker se dogter laat haar poësie opnuut toonset. Volksblad, 7 April 2016
• Jonker se poësie opnuut getoonset. Beeld, 6 April 2016
• Jonker-album is ’n skatkis vol klanke. Die Burger, 22 Junie 2016
• Musikale huldiging vir Jonker. Beeld, 15 Augustus 2014
• Nel, Jaco: Chameleon skryf taalfoute toe aan “tegniese tekortkominge”. Die Burger, 23 Junie 2005
• Nuwe Ingrid Jonker musiekproduksie ’n treffer. Huisgenoot Digitaal, 19 Oktober 2011
• Smith, Theresa: A musical tribute to Ingrid Jonker. Cape Argus, 17 September 2013
• Waldner, Mariechen: Afrikaanse digkuns herleef in rock, rap en blues. Rapport, 1 Desember 2002

Keur uit artikels oor Ingrid Jonker

• Aucamp, Hennie: Drieankerbaai [gedig]. Die Burger, 22 Mei 2006
• Aucamp, Hennie: Hulde aan Ingrid Jonker. New Contrast, November 1966
• Baines, Nancy: Ingrid Jonker – a tribute. Contrast, Desember 1965
• Barnard, Chris: ’n Legende voor haar dood [Op die randakker]. Beeld, 7 Junie 1970
• Boodskap teen buitelanders oor SA poësie “gemaklik provinsialisties”. Volksblad, 27 Januarie 2001
• Botha, Amanda
  • André P Brink: Die vrou in sy werk en wêreld. Rooi Rose, Julie 2003
  • Ingrid Jonker is vandag vyftig [...] Vaderland, 19 September 1983
  • Mbeki vereer Ingrid Jonker, Elsa Joubert. Volksblad, 26 Oktober 2004
  • Twee Afrikaanse skrywers vereer. Beeld, 26 Oktober 2004
• Botha, Elize: Suid-Afrikaanse skryfsters van die Sestigerjare. Johannesburg: Radio Suid-Afrika, 1965
• Brink “had hulp met Orgie”. Beeld, 2 Junie 1994
• Brink is “moordenaar van digter”, sê Simone. Die Burger, 30 Mei 2019
• Brink “not in Jonker diary”. Cape Times, 4 Junie 1994
• Brink sê hy het nie Jonker boeke geskaad. Die Burger, 3 Junie 1994
• Britz, Etienne
  • Plath, Jonker albei deur pa verwond. Beeld, 31 Januarie 2003
  • Skrywers kan soms ook twakpraat [Uithoeke]. Die Burger, 22 Augustus 2002
• Brown, Sonja: Ingrid Jonker se kleindogter dra ma steeds daagliks met haar saam. Die Waarheid Media, 7 Februarie 2023
• Burger, Willie: Kies ’n boek: Willie Burger kyk na die poësie van Ingrid Jonker. Vrouekeur, 25 November 2016
• Byeenkoms by graf van mej Jonker. Die Burger, 26 Julie 1965
• Coetzee, Gert
  • “Bosgodin” Ingrid Jonker se stormagtige lewe. Die Burger, 29 Mei 2001
  • Ingrid Jonker weer in rede by parlementsopening aangehaal. Die Burger, 7 Februarie 2004
  • Jonker was “haar tyd vooruit”. Volksblad, 13 Julie 2006
  • President verwys na skrywers se werk in sy staatsrede. Volksblad, 7 Februarie 2004
• De Bruyn, Pippa: Rest in peace. Mail and Guardian, 7 Oktober 2004
• De Lange, Johann
  • Ingrid Jonker – sy het “alles teen haar gehad”. Beeld, 28 Mei 1994
  • Jonker kon vrolik in swaar omstandighede lewe, sê Van Wyk Louw. Volksblad, 28 Mei 1994
  • Toe dit nog nie mode was nie, was Ingrid volledig Afrikaan. Die Burger, 28 Mei 1994
• De Lange, Johann: Uit hierdie Valkenburg. Kaapse Paragrawe, 28 Maart 2010
• Die vrou wat Ingrid Jonker se dogter grootgemaak het. Insig, Julie 2004
• Digter het Ingrid Jonker se dood “gesien”. Transvaler, 21 Julie 1965
• Digters en skrywers: Ingrid Jonker. Keur, 1 April 1994
• Dominees kill tribute to Ingrid Jonker. [Cape Times?], Julie 1967 [presiese datum nie vermeld]
• Donaldson, Andrew: She drove me mad with love. Sunday Times, 22 Februarie 2009
• Du Buisson, Louis: Ingrid Jonker het glo van selfmoord gepraat. Transvaler, 20 Julie 1965
• Du Plessis, DJ Dale: Heroorweeg besluit oor Jonker-aand [brief]. Die Burger, 4 Augustus 1967
• Dubow, Neville: Penetration behind twinkling eye. Cape Argus, 15 Mei 1964
• Fourie, Corlia: Bitterbessie Ingrid. Rooi Rose, 15 April 1998
• Fourie, Elkarien
  • Die feministiese biografie toegespits op die Afrikaanse digter Ingrid Jonker (Afrikaans). Academia, 2005
  • Oor Ingrid Jonker bly ons wonder. Rapport, 6 Mei 2007
  • Was Ingrid Jonker ’n slagoffer van die rooi skoene? LitNet, 5 November 2015
• Friis, Jens: Bekende digter word op hierdie aand gevier [op Philippolis]. Volksblad, 3 Augustus 2005
• Fynleser: Ingrid Jonker se werk is nie die bohaai werd [brief]. Rapport, 12 Junie 1994
• Goosen, Jeanne
  • Ingrid Jonker word gedenk. Transvaler, 17 Oktober 1975
  • Tien jaar ná haar dood verskyn Ingrid Jonker se Versamelde werke. Hoofstad, 17 Oktober 1975
• Graveside reading honours poet. Cape Times, 27 Augustus 1965
• Grobler, Douwlina: Die pouveer is iewers verlore [...] Ingrid slaap. Vaderland, 23 April 1979
• Grundling, Erns: New perspective on enigmatic SA poet Jonker. Die Burger, 2 Julie 2001
• Hacksley, MM: Anna Jonker het van die Brink-briewe vernietig [brief]. Beeld, 9 Junie 1994
• Hambidge, Joan
  • Begrip verg dikwels ’n blik van buite. Beeld, 4 Mei 2002
  • Hartstaal van die universele mens. Beeld, 24 November 1994
  • Ingrid Jonker. Versindaba, 5 Februarie 2024
  • Ingrid Jonker ís bohaai werd. Beeld, 24 November 1994
  • Studie: Die digter as Lorelei: Die fenomeen Ingrid Jonker en haar tweede lewe in enkele verse van Johann de Lange [Dana Mouton-gedenklesing, 2010]. Woorde wat weeg, 12 Februarie 2013
• Hansen, Petro: Ingrid Jonker se verse pas tog in Hillbrow in. Beeld, 5 Desember 2017
• Hartzenberg, Peers: Digteres met hoë liefdeseise herleef. Dagbreek, 14 Augustus 1970
• Herbst, Terry: “Nobody can help” – later Ingrid Jonker drowned. Express, 24 Julie 1965
• Hough, Barrie: Daar was ook vroue in Ingrid se intieme lewe. Rapport, 3 Junie 2001
• Hugo, Daniel: Die spel van eie dood en die gedig [rubriek]. Rapport, 2 Julie 2017
• Hulde aan Nat Nakasa en Ingrid Jonker. Vrye weekblad, 20 Julie 1990
• Ingrid Jonker
• Ingrid Jonker. Beeld, 7 Maart 1970
• Ingrid Jonker. Beeld, 21 April 1968
• Ingrid Jonker dood langs see gekry. Die Burger, 19 Julie 1965
• Ingrid Jonker, famous in life, legend in death. Africa Road Travel, 11 Oktober 2011
• Ingrid Jonker se dogter kap André P Brink. Volksblad, 30 Mei 2019
• Ingrid Jonker se dogter na haar pa gebring. Volksblad, 20 Julie 1965
• Ingrid Jonker se dogter oor skrywer: André P Brink “moordenaar van ’n digter”. Beeld, 30 Mei 2019
• Ingrid Jonker se dood gedenk [in Philippolis]. Volksblad, 8 Augustus 2005
• Ingrid Jonker se laaste dag in hof beskryf. Die Burger, 22 Oktober 1965
• Ingrid Jonker se lyk in see gevind. Vaderland, 19 Julie 1965
• Ingrid Jonker se suster sterf aan hartaanval. Volksblad, 4 September 1997
• Ingrid Jonker se werk in Kaap uitgegee. Die Burger, 7 Julie 1994
• Ingrid Jonker – the child is not dead. Brand South Africa, 20 Augustus 2014
• Ingrid Jonker – the poem that outlived the poet. Sunday Times Heritage Project
• Ingrid Jonker-trust in nuwe hande. Volksblad, 29 Mei 2001
• Ingrid se dogter vind hier rus. Volksblad, 12 Mei 2004
• Ingrid unveiled [interview with Joan Brink]. Cape Times, 16 Junie 1976
• Jansen, Julian: “Die kind” is steeds belangrik, sê Ingrid se dogter. Rapport, 19 Julie 2015
• Jansen, Valda
  • Die dieper dinge in ’n kind se woord [Van alle kante]. Die Burger, 21 Julie 2010
  • Oor Ingrid en onsterflikheid [Van alle kante]. Die Burger, 2 Mei 2007
• Jobson, Liest: Ingrid Jonker. Beeld, 23 Junie 1994
• Jonker, Anna: Want elkeen het sy Gordonsbaai: herinneringe aan Ingrid Jonker se kinderdae. Tydskrif vir Letterkunde, Februarie 1979
• Jonker eerste Afrikaans in Pools. Volksblad, 15 November 1993
• Jonker hou ogie oor blik op haar lewe. Die Burger, 1 April 2006
• Jonker, Ingrid: Langa, and [...] the child that died at Nyanga. Drum, 1963
• Jonker-staaltjies. Beeld, 9 Junie 1994
• Joubert, Herman
  • Altyd meer vrae as antwoorde oor Ingrid. Beeld, 15 Junie 1994
  • Inbraak by Jack Cope, “verbrande briewe” verdiep raaisel om Ingrid. Beeld, 3 Junie 1994
  • Ingrid het help skryf aan Orgie, sê suster. Volksblad, 3 Junie 1994
  • Ingrid Jonker se dagboek “gesaboteer”. Volksblad, 2 Junie 1994
  • Jonker se suster plaas embargo’s op proefskrifte. Volksblad, 3 Junie 1994
  • “Laat niemand krans van wilde olyf op Ingrid se hoof aftakel.” Beeld, 4 Junie 1994
  • Niemand sal ooit weet wat Ingrid van Brink gesê het nie. Beeld, 2 Junie 1994
  • Skrywer was erg omgekrap oor inbraak. Volksblad, 3 Junie 1994
  • Wat het Ingrid oor Brink geskryf..? Die Burger, 2 Junie 1994
• Kannemeyer, JC
  • Uys Krige en Ingrid Jonker. Zuid-Afrika, Maart 2002
  • Verlange en ontgogeling oor onvervulde liefde. Beeld, 19 Maart 1993
• Keyser, Gawie:
  • Ingrid Jonker word kultusfiguur in Nederland. NeerlandiNet
  • Word Ingrid Jonker van ons weggesteel? Boekewêreld, November 2001
• Klopper, Dirk: Freeing white & black in their sealed bodies. Die Suid-Afrikaan, November/Desember 1993
• Knobel, Deon: Kommer oor prent oor Ingrid Jonker [brief]. Die Burger, 29 September 1997
• Krige, Uys: Her voice will still be heard: Uys Krige’s tribute. Sunday Times, 25 Julie 1965
• La Vita, Murray: Hemel en See en Ingrid. Die Burger, 9 Maart 2018
• Lessing, Carel: Jonker het Brink-poësie geïnspireer. Beeld, 20 Maart 2001
• Levin, MM: Jonker threatened writers. Sunday Times, 25 Julie 1965
• Liebenberg, Koos: Skrywersvriende lig die sluier. Dagbreek en Sondagnuus, 25 Julie 1965
• Lightfoot, Leslie: Tribute to Ingrid Jonker. Eastern Province Herald, 18 April 1979
• Loots, Sonja: Ingrid Jonker se argief moet op die ou end huis toe kom. Rapport, 4 September 2022
• Lötter, Francois: Simone Jonker: uiteindelik net liefde. LitNet, 3 Februarie 2023
• Lourens, Mariné: Ingrid Jonker herleef met kompetisie en nuwe bundel. Maroela Media, 25 Junie 2019
• Louw, Elretha: “In my arms digby die Seine ...” Huisgenoot, 16 Junie 1994
• Louw, Helena: Wat het geword van Ingrid Jonker. De Kat, Julie 1990
• Louw, Jorda: Ingrid Jonker-aand afgelas na druk van kerk. Dagbreek & Sondagnuus, 30 Julie 1967
• Lytton, David: Ingrid Jonker comes to Stratford. Contrast, Maart 1967
• Malan, Pieter: Laaste boek kom (Vlam in die sneeu). Rapport, 8 Februarie 2015
• Marais, Willemien: Hoekom Ingrid Jonker. Volksblad, 14 Julie 2006
• Material for Jonker trust. Cape Times, 19 Oktober 1989
• Mej Ingrid Jonker: nuwe reëlings vir begrafnis. Die Burger, [24?] Julie 1965
• Metelerkamp, Petrovna
  • Anna, bewaker van Ingrid Jonker se geheime. Sarie, 22 Oktober 2018
  • Deur die oë van Ingrid Jonker. Volksblad, 10 Mei 2018
  • “Die kind” kry ’n ander titel. Insig, Oktober 1994
  • Op die ou end is Ingrid twee keer begrawe. Insig, Julie 1994
  • Sien jouself in Ingrid. Insig, Mei 2003
• Nieman, Nols: “Talle lesse te leer uit Jonker se lewe”. Volksblad, 28 Junie 2006
• Nieuwoudt, Stephanie
  • Jonker-dokumente net nóg ’n verlies vir SA letterkunde. Beeld, 8 Junie 2000
  • Met “Donkermaan” kry hy “berusting”: André P Brink maak sin van sy verhouding met Ingrid Jonker. Beeld, 24 Augustus 2000
  • “Onsterflike elf”. Beeld, 2 Julie 2003
  • Suster snoer monde ná haar dood. Beeld, 2 Julie 2003
• Olivier, OE: Die poësie van Ingrid Jonker [MA-tesis]. Universiteit van Kaapstad, 1971
• Oosthuizen, Jean: Ingrid Jonker se dogter gesels oor haar ma en Vlam in die sneeu. LitNet, 16 Februarie 2016
• Pages torn out of Ingrid Jonker’s diary. The Star, 3 Junie 1994
• Paige, Luna: 50 jaar ná haar dood inspireer Ingrid Jonker steeds. Sarie, 23 Maart 2017
• Poet’s daughter joins father. Express, 1965
• Pople, Laetitia: Aangrypende siklus voltooi, maar Jonker nog nie volledig uitgebeeld. Die Burger, 27 April 2007
• Pople, Laetitia: Biografie oor Ingrid Jonker kom. Volksblad, 22 Februarie 2018
• Questions over Ingrid Jonker’s legacy as daughter dies. Sentinel, 12 Februarie 2023
• Rabie, Jan: Ingrid Jonker en haar werk. Die Burger, 15 Junie 1976
• Reddy, Vasu: Aktualiteit en sosiale betrokkenheid: Ingrid Jonker en Peter Horn. Stilet, Maart 1994
• “SA smag na meer Ingrid Jonkers”. Volksblad, 22 Maart 2018
• Skrywer stort op begrafnis van mej Jonker ineen. Die Burger, [datum onduidelik]
• Smith, Charles: Ingrid Jonker: ’n jong Marilyn Monroe. Volksblad, 27 Desember 2001
• Smith, Charles: “Ingrid Jonker is nie dood nie...”. Stronk, 10 Julie 2018
• Smith, Charles: Ingrid Jonker se onstuimige lewe en haar tragiese dood. Die Burger, 28 Desember 2001
• Só het Ingrid Jonker begin dig. Uit: Herinnering se wei, Perskor. Die Republikein, 11 Januarie 1980
• Sou Ingrid Jonker vandag geleef het? Die Burger, 1 April 2006
• Steenkamp, Alita: Wat gemaak met die Ingrid Jonker-versameling? Maroela Media, 28 September 2022
• Steinmair, Deborah: Die kind vir nullers [gedig]. Die Burger, 25 Julie 2005
• Steyn-Bezuidenhout, Christa: Dogter van Ingrid Jonker sterf, koester ma se erfenis. Maroela Media, 1 Februarie 2023
• Teeuwen, Ludo: Ingrid Jonker: tussen talent en mythe. Filter: Tijdschrift over vertalen, 2001
• Toerien, Barend J: Ingrid – nogeens en vir oulaas. Beeld, 16 Augustus 1994
• Truter, Charlene: Ingrid Jonker [met eksklusiewe foto’s]. Sarie, 11 Julie 2001
• Van Bart, Martiens
  • Sir Laurens wou Ingrid keer van die dood. Die Burger, 11 Junie 1994
  • Waar pas Van der Post in die Jonker-raaisel in? Beeld, 16 Junie 1994
• Van der Berg, René-Jean: Familielid huldig digter met skilderye. Volksblad, 9 September 2006
• Van Eeden, Dirk
  • Poet’s ex-lover fires back in “lost letters” war. Sunday Times, 5 Junie 1994
  • “You should have thrown her back into the sea”. Sunday Times, 29 Mei 1994
• Van Greunen, Augusta
  • André en Jack was nooit dik vriende. Rapport, 5 Junie 1994
  • Van haar ma het sy nog net gedigte oor [...] Rapport, 29 Mei 1994
• Van Heerden, Etienne: Van Woerden se glasoog draai na Drieankerbaai [Kommapunt]. Die Burger, 10 Junie 1999
• Van Niekerk, Annamarié: Ingrid Jonker: Ons herhaal jou (weer). Rapport, 1 Mei 2011
• Van Rensburg, Cas: Jonker as mens – nie net digter, ikoon of selfmoordenaar. Rapport, 23 Februarie 2007
• Van Zyl, Johan: Jonker-geskrifte in troebel water. Die Burger, 27 Junie 2001
• Van Zyl, Wium
  • Intrige rondom Jonker “sleep voort uit onkunde”. Die Burger, 2 Desember 2000
  • Misverstande, booswig sorg vir digdebakel. Beeld, 28 Maart 2001
• Vermaak, Jan: Ingrid Jonker: Altyd maar ’n hartseerkind. Prisma, November 1988
• Von Meck, Anoeschka
  • Die see in agter Ingrid aan. Rapport, 24 Julie 2005
  • Ingrid Jonker se sterfdag herdenk. Rapport, 17 Julie 2005
• Vosloo, Johan
  • Digter se dogter voor oor dwelms. Rapport, 17 Junie 2001
  • Ingrid Jonker en die poppe. Rapport, 14 September 2003
  • Steeds ’n enorme tragedie [oor Simone]. Rapport, 3 Junie 2001
• Wasserman, Herman
  • Jonker se dogter wil dalk hof toe. Beeld, 3 Julie 2000
  • SA verloor dalk erfenis van Ingrid Jonker in twis. Die Burger, 3 Junie 2000
  • Verkoop was onwettig, sê digter se niggie. Die Burger, 3 Junie 2000
• Williamson, Eagan
  • Ingrid sou só trots wees, sê digter se dogter. Volksblad, 30 Oktober 2004
  • Jonker se Simone op plegtigheid namens ma. Die Burger, 30 Oktober 2004

Knipsels oor “Die kind” en Nelson Mandela

• Erasmus, Sonmari: Die kind is nie dood nie. Prezi, 20 Maart 2017
• Ester, Hans: Nelson Mandela en Ingrid Jonker. Zuid-Afrika, Julie 1994
• Ingrid Jonker se gedig in Parlement. Die Patriot, 3 Junie 1994
• Joubert, Herman
  • Mandela herstel Ingrid se naam in ere in Parlement. Beeld, 25 Mei 1994
  • “Poetic justice” vir Ingrid Jonker toe President gedig lees. Die Burger, 25 Mei 1992
• Mandela bring hulde aan Ingrid Jonker – die Suid-Afrikaner, die digter, die mens. Die Burger, 25 Mei 1994
• Mandela quotes poet Ingrid Jonker. The Citizen, 25 Mei 1994
• Metelerkamp, Petrovna: Ingrid se “Kind” kry ’n nuwe naam. Die Burger, 22 September 1994
• Naudé, Deklerk: Die enigmatiese Madiba en “Die kind”: Versoening deur die bril van ’n reënboognasie. LitNet, 1 Oktober 2008
• Nelson se bewondering vir haar werk kom ver. Die Burger, 25 Mei 1994
• President haal Jonker-gedig aan. Beeld, 25 Mei 1994
• Rautenbach, Elmari: ’n Olyftak vir onse Ingrid. De Kat, Julie 1994

Gedigte deur Ingrid Jonker op internet

• As jy slaap. Versindaba, 22 Januarie 2022
• Gedigte
• Gesig van die liefde. Maroela Media, 28 Augustus 2020
• Plakboek [gedigte uit Kantelson]. Plakboek, 8 Augustus 2013
• Reis om die wêreld. Versindaba, 22 Januarie 2022
• Twee vertaalde gedigte. Vertaal deur Ilza Gertenbach. Versindaba, 14 Desember 2023

Artikels oor gedigte deur Ingrid Jonker

• “Bitterbessie dagbreek”
• Hoërskool Middelburg: “Bitterbessie dagbreek”. Tydskrif vir Letterkunde, Augustus 1991
• Kannemeyer, JC: Verlange en ontgogeling oor onvervulde liefde [Verse vir die vraestel]. Beeld, 19 Maart 1992
• Pretorius, R: “Bitterbessie dagbreek”: ’n gedig van liefdesverlatenheid. Klasgids, November 1977
• “By die Goodwoodse tentoonstelling”
• Tempo, 11 November 1983
• “Die kind”
• Koen, Dewald: Graad 12 – poësietoets. Portefeulje poësietoets, 2015
• “Jy’t my gekierang”
• Kannemeyer, JC: Verlange en ontgogeling oor onvervulde liefde [Verse vir die vraestel]. Beeld, 19 Maart 1992
• “Kabouterliefde”
• Larkins, H: Poësiebeplanning vir standerd 7. Klasgids, November 1997
• “Korreltjie sand”
• Alberts, Carel: Weerlose lewe so vol teleurstelling [“Leketaal”]. Die Burger, 16 Junie 2008
• Van Zyl, Wium: Van “’n Paddastoeltuin” tot “Kamikaze”, gedigte uit Senior Keur. Klasgids, Mei 1993
• “Lied van die gebreekte riete”
• Odendaal, Bernard: Twee voorgeskrewe gedigte vir matriek. Klasgids, Oktober 1996
• “My pop val stukkend”
• Komrij, Gerrit: Trou moet blijcken. Culturele knipselmal, 1999
• “Op alle gesigte”
• Gertenbach, I: Spieëlbeelde in die werk van Ingrid Jonker en Sylvia Plath. Literator, Augustus 2008
• “Skrik”
• Gertenbach, I: Die aantrekkingskrag van die see. Literator, Desember 2008
• “Toemaar die donker man”
• Du Plessis, Sonia: Gedigverkennings vir Afrikaans tweede taal. Klasgids, Mei 1998
• “Windliedjie”. Naweekpos, Oktober 1954

Ingrid Jonker se ATKV|LitNet-Skrywersalbum is oorspronklik op 2009-09-16 gepubliseer en is nou volledig bygewerk.

Bron:

• Knipseldiens van die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN)

 

Erkenning word hiermee gegee aan die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum in Bloemfontein – NALN – vir die beskikbaarstelling van hul bronne en hulp van hul personeel vir die doeleindes van die ATKV-Skrywersalbum.

The post Ingrid Jonker (1933–1965) first appeared on LitNet.

The post Ingrid Jonker (1933–1965) appeared first on LitNet.